BİR KELİME = NÜMAYİŞ

Nümayiş : (isim, eskimiş, Farsça) ► Gösteri.

      "Darülfünun gençleri İstanbul'da büyük bir nümayiş yapmışlardı." - Falih Rıfkı Atay

👇

► Gösteri :

1. (isim) İlgi, dikkat çekmek için bir topluluk önünde gösterilen beceri veya oyun.

      Uçakların uçuş gösterileri.

2. (isim) Bir istek veya karşı görüşün, halkın ilgisini çekecek biçimde topluca ve açıkça yapılması; nümayiş.

3. (isim) Sinema veya tiyatroda film, oyun gösterme işi.

      Sinematekte film gösterileri başladı.

4. (isim) Genellikle şarkı, dans vb.nin yer aldığı eğlence; şov.

5. (isim) Birinin, bir topluluğun kendi duygusunu gösteren sözü veya davranışı, tezahüratı.

* * * * *

Kelime Kökeni:

Farsça numāyiş نمايش  "gösterme, gösteri, gösteriş" sözcüğünden alıntıdır. Sözcük, Farsça numūdan, numā- نمودن, نما  "göstermek, görünmek" fiilinden +iş sonekiyle türetilmiştir. Bu sözcük Orta Farsça (Pehlevice veya Partça) aynı anlama gelen nmūdan, nmāy- fiilinden evrilmiştir.

{ಠ,ಠ}

 |)__) 

-”-”-

not: görsel, www.bbc.com dan alıntıdır.

BİR KELİME = NAFAKA

Nafaka : (Arapça) 1. (isim) Geçinmek için gerekli olan şeylerin bütünü, geçimlik.

"Çoluk çocuğunun nafakası için geceli gündüzlü örs başından ayrılmayan demirciyi göreyim, dedim, bir gün." - Necip Fazıl Kısakürek

2. (isim, hukuk) Birinin geçindirmekle yükümlü bulunduğu kimselere, mahkeme kararıyla bağlanan aylık.

Birleşik Fiil veya Kalıp Söz olarak kullanımı :

Nafaka bağlanmak : Yasaca, bakılması zorunlu olan kişiye mahkeme kararıyla evlat, koca gibi bir kimsenin, geçim parası vermesini sağlamak.

Nafaka sağlamak : Geçinecek kadar para temin etmek.

Kelime Kökeni :

Arapça nfḳ kökünden gelen nafaḳa, "1. Gider, harcama, bedel, 2. İslam hukukunda eşin geçimi için harcanan tutar" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük, "çıktı, sarfetti, harcadı" sözcüğünün ismi merresidir.

Aynı kökenden gelen infak ve nifak kelimeleri için de etimoloji sözlüğündeki açıklamalar aşağıdaki gibidir.

Arapça nfḳ kökünden gelen infāḳ "harcama" sözcüğünden alıntıdır. Arapça nfḳ kökünden gelen nifāḳ "1. İslam cemaati içinde ikilik çıkarma, 2. Genelde bölücülük, hizipçilik" sözcüğünden alıntıdır. 

{ಠ,ಠ}

 |)__) 

-”-”-

not: görsel, internetten alıntıdır.

BİR KELİME = NÜFUZ

Nüfuz : (Arapça) 1. (isim) İçine geçme.

2. (isim, mecaz) Sözü geçer olma durumu.

3. (isim, mecaz) İstediğini yaptırabilme gücü; erk, kuvvet.

      "Birbirlerinin servetlerini, nüfuzlarını, rütbelerini, kabiliyetlerini bilirlerdi." - Abdülhak Şinasi Hisar

********

Deyim, Birleşik Fiil ve Kalıp Söz olarak kullanımı :

Nüfuz etmek : 1. Bir şeyin içine işlemek, sinmek.

      "Tatlı bir duman, bütün varlığını sararak en derin yerlerine kadar nüfuz ediyordu." - Peyami Safa

2. İnceliğine varmak, anlamak.

      "Bu, o kadar ince ve girift bir meseledir ki bütün bir ömür boyunca izaha çalışılsa yine derinliğine nüfuz edilemez." - Necip Fazıl Kısakürek

3. Etkili olmak.

      "Ecnebiler ona değil o, ecnebilere nüfuz ediyordu." - Yahya Kemal Beyatlı

Nüfuzu altında tutmak : Söz geçirme gücünü üstün kılmak, egemenliği altında bulundurmak.

      "Onu uzun müddet nüfuzu altında tuttuğuna bir misal olarak..." - Abdülhak Şinasi Hisar

******

Birleşik Kelime olarak kullanımı :

Nüfuz ticareti : (isim) Bir kimsenin bulunduğu makamın gücüne dayanarak bazı işlere karışıp kendine çıkar sağlaması.

      "Ben yıllardan beri bir türlü bu nüfuz ticareti üzerinde davamı anlatamamışımdır." - Falih Rıfkı Atay

*******

Kelime Kökeni :

Arapça nfḏ kökünden gelen nufūḏ, 1. delme, içine girme, içine işleme, 2. sözü geçme, etkili olma sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça nafaḏa نفذ  "deldi, içine girdi, sözünü geçirdi" fiilinin masdarıdır. İnfaz, menfez kelimeleri de aynı kökten türemiştir.

{ಠ,ಠ}

 |)__) 

-”-”-

not: gif, gifer.com dan alıntıdır.

BİR KELİME = NÜFUS

Nüfus : (Arapça) 1. (isim) Kişi.

      "Burada beş nüfus var."

2. (isim) Bir ülkede, bir bölgede, bir evde belirli bir anda yaşayanların oluşturduğu toplam sayı; popülasyon.

3. (isim) Ortak bir özellik gösteren kimselerin bütünü.

      "Tarım nüfusu. Gecekondu nüfusu."

Birleşik Fiil, Kalıp Söz olarak kullanımı :

Nüfusunu çıkarmak : Nüfus kütüğüne kayıt yaptırarak nüfus cüzdanı almak.

      "Kızının çocuklarının nüfusunu çıkartacağım." - Halide Edip Adıvar

Birleşik Kelime olarak kullanımı :

Nüfus Bilimi : (isim) İnsan nüfusunu yapı, gelişme ve dağılım açısından inceleyen bilim; demografi.

Nüfus Coğrafyası : (isim) Yeryüzündeki nüfus yoğunluğunun dağılışını inceleyen ve bunu türlü yönleriyle açıklayan coğrafya kolu.

Nüfus Cüzdanı : (isim) Bir ülkenin vatandaşlarına devletçe verilen, kimlikleriyle kişisel durumlarını gösteren resmî belge; kafa kâğıdı, kafa koçanı, nüfus kâğıdı, nüfus tezkeresi.

      "İlyas Efendi, cebinde sanki bir nüfus cüzdanı değil de içinde milyonlar yazılı bir banka cüzdanı taşıyormuş gibi sımsıkı sarıldı bu cüzdana." - Muzaffer İzgü

Nüfus Kağıdı : (isim) Nüfus cüzdanı.

      "Dün nüfus kâğıdıma baktım, orada bir de Ayşe ismi var." - Sait Faik Abasıyanık

Nüfus Kaydı : (isim) Nüfus kütüğündeki kayıt.

Nüfus Kesafeti : (isim) Nüfus yoğunluğu.

Nüfus Kütüğü : (isim) Nüfusa kayıtlı olunan defter, kütük.

Nüfus Patlaması : (isim, mecaz) Nüfusun çeşitli nedenlerle öngörülenden fazla artması.

Nüfus Planlaması : (isim) Ailelere, sahip olmak istedikleri ve yetiştirebilecekleri çocuk sayısı konusunda karar verebilme ve bunu gerçekleştirecek yöntemleri uygulayabilme imkânlarının verilmesi.

Nüfus Sayımı : (isim) Ülkenin nüfus sayısını tespit etmek için yapılan sayım.

Nüfus Tezkeresi : (isim) Nüfus cüzdanı.

      "Her zaman çantasında bu resimli nüfus tezkeresi bulunurdu." - Sait Faik Abasıyanık

Nüfus Yoğunluğu : (isim) Nüfus ile bu nüfusun üzerinde yaşadığı toprakların yüzölçümü arasındaki oran; nüfus kesafeti.

Kırsal Nüfus : (isim, toplum bilimi) Tarımla uğraşan, genellikle şehir sınırları dışında, köy ve kasabalarda yaşayan nüfus.

Kelime Kökeni :

Arapça nufūs نفوس  "kişiler" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça nfs kökünden gelen nafs نفس  "can, kişi" sözcüğünün çoğuludur.

Fransızca démographie "nüfus kayıtları, nüfus olgularını inceleyen uzmanlık dalı" sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük Eski Yunanca aynı anlama gelen dēmographía δημογραφία  sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Eski Yunanca dēmos δημος  "halk" ve Eski Yunanca graphē γραφη  "yazı, kayıt" sözcüklerinin bileşiğidir.

{ಠ,ಠ}

 |)__) 

-”-”-

not: görsel, gifer.com dan alıntıdır.

BİR KELİME = NATIKA

Natıka : (Arapça) 1. (isim) Düşünüp söyleme yeteneği.

2. (isim) Düzgün ve iyi konuşma yeteneği.

"Gelmiyor o büyük natıkan dile." - O. Seyfi Orhon

Kelime Kökeni : 

Arapça nṭḳ kökünden gelen naṭiḳat ناطقة  "konuşma yeteneği" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça naṭaḳa "konuştu" sözcüğünün fail dişil (müennes, feminine) halidir. 

Kelimeyi öneren, Sevgili Nazlı Toaç' a teşekkürlerimle,

{ಠ,ಠ}

 |)__) 

-”-”-

not: gif, pinterest.com' dan alıntıdır.

BİR KELİME = NEFHA

Nefha : (Arapça) 1. (isim, eskimiş) Güzel koku.

"Sevgilim kilometrelerce uzakta olsa da, nefhası halâ burnumda."

2. (isim, eskimiş) Esinti.

* * *

15. yüzyılda literatüre girmiş olan nefha kelimesinin ilk anlamı güzel kokudur. Bu kelime divan şairleri tarafından birçok mazmunda kullanılmıştır. Örneğin nefha-i semen, yasemin çiçeğinin güzel kokusu demektir.

Kelime, blogger Pelinpembesi tarafından önerildi. Yayına katkısından dolayı teşekkür ederim.

{ಠ,ಠ}

|)__) 

-”-”-

not: kullanılan gif. gifer.com dan alıntıdır.

BİR KELİME = NEŞVÜNEMA

Neşvünema : (isim, Arapça) Gelişme, yetişme.

Kelimenin, birleşik fiil olarak kullanımı aşağıdaki gibidir :

Neşvünema bulmak : Gelişmek.

"...bugün aslında Avrupa’da neşvünema bulmuş olan medeniyetin “tek dünyacı” eğilimi bunu sağlamaktadır..." - İsmet Özel

{ಠ,ಠ}

|)__) 

-”-”-

not: kullanılan gif buradan alıntıdır.

BİR KELİME = NEŞVE

Bu kelimeyi TDK işleme almamış. Araştırırken Osmanlıca kelimeleri işleyen Luggat.com' dan buldum. Kelimenin kökeni Arapça, anlam açıklaması da aşağıdadır. Örnek cümle, daha önce yayına aldığım Fağfur kelimesinde verilmiş olan cümledir.

Neşve : Sevinç, neşe, keyif, rayiha, mest ve sarhoş olmak.

"Neşve tahsil ettiğin sagar da senden gamlıdır,

Bir dokun bin âh işit kâse-i fâğfurdan..." 

Şair Ali Efendi

(Bu kelime blogger KuyruksuzKedi tarafından önerilmiştir. Katkılarından dolayı kendisine teşekkür ederim.)

{ಠ,ಠ}

|)__) 

-”-”-

not: kullanılan gif buradan alıntıdır.

BİR KELİME = NİZAM

Nizam : (Arapça) 1. (isim) Düzen.

"Evin nizamında Türk kadınlarının vakur zerafeti göze çarpar." - Orhan Seyfi Orhon

2. (isim) Kural.

"Şimdi, eski sıralar bozuldu, yeni sıralar, yeni nizamlar gelinceye kadar böyle olacak!" - Memduh Şevket Esendal

30 Ağustos Zafer Bayramımız kutlu olsun.

{ಠ,ಠ}

|)__) 

-”-”-

not: kullanılan gif buradan alıntıdır.

BİR KELİME = NOBRAN

Nobran : (sıfat) Davranışı kaba, sert ve kırıcı olan, nadan.

"Kadın, seni sevmiş de konuşuyor oğlum, öyle nobran olma." - Sait Faik Abasıyanık.

{ಠ,ಠ}

|)__) 

-”-”-

not: kullanılan gif buradan alıntıdır.

BİR KELİME = NETAMELİ

Netameli : 1. (sıfat) Gizli bir tehlikesi olduğu sanılan, tekin olmayan.

 

"Artık yürüyelim, bir an önce çıkalım bu netameli yerden." - Osman Cemal Kaygılı 

 

2. (sıfat) Başına sık sık kaza gelen.

 

" Söyle, hiçbir günü öbürüne uymayan bu belalı, bu netameli adam senden af dilemeye muhtaç mı?" - Necip Fazıl Kısakürek

{ಠ,ಠ}

|)__) 

-”-”-

 

 

 

not: kullanılan gif Yandexten alıntıdır.

 

 

 

BİR KELİME = NEKAHET

Nekahet : (Arapça) 1- (isim) Hastalıktan yeni kurtulmuş zayıf ve halsiz olan kimsenin durumu.

 "His var mı bu âlemde nekahet gibi tatlı." - Yahya Kemal Beyatlı

 

2- (isim, mecaz) Durgunluk.

{ಠ,ಠ}

|)__) 

-”-”-

 

 

 

not: kullanılan gif Yandexten alıntıdır.

 

 

 

BİR KELİME = NAMÜTENAHİ

Namütenahi : (Farsça na + Arapça mutenahi)

1. (sıfat) Sonsuz, ucu bucağı olmayan.

2. (zarf) Sonsuz, ucu bucağı olmayan bir biçimde.

"Öğleye yakın bu sis dağılınca gökyüzü namütenahi açılıyordu." 

Sait Faik Abasıyanık

"Namütenahi bir özgürlük istediğimiz ancak namümkün hayallere kapılacak yaşı da geçtik çoktan."

Manxcat/KuyruksuzKedi 😀

{ಠ,ಠ}

|)__) 

-”-”-

 

 

not:kullanılan gif Yandexten alıntıdır.

 

 

 

BİR KELİME = NAHİF

Nahif : (Arapça) 1- (sıfat) İnce, duygulu, hassas.

                          2- (sıfat) Zayıf, cılız, çelimsiz.

 

 "Elleri çok ince, lades kemiklerinden yapılmış gibi nahif parmaklar..." 

- Peyami Safa

 

 

 

(Bu kelime blogger arkadaşımız Kaystros Tyrha tarafından önerilmiştir. Teşekkürlerimle)

{ಠ,ಠ}

|)__) 

-”-”-

 

 

not: fotoğraf ​M©MENT©S​ a aittir.​

 

 

 

BİR KELİME = NAİF

Naif : (Fransızca)

1.  (sıfat) Saf, deneyimsiz:

      "Kıskanabileceği kadınların varlığını göğüsleyemeyecek kadar naif biri değildi." - Reha Mağden

 

2.  (isim) Güzel sanatların özellikle resim alanında kendi kendini yetiştirmiş sanatçısı veya onun yapıtı.

 

3.  (isim) Kendi kendini yetiştirmiş, doğal bir plastik sanat yeteneğine sahip sanatçılar tarafından yaratılan resim sanatı.

 

4.  (sıfat) Acemice yapılan:

      "Bu özbeöz İstanbul efendisi, makalelerini, romanlarını kendine özgü naif resimlerle süslerdi." - Haldun Taner

(Bu kelime blogger arkadaşımız Kaystros Tyrha tarafından önerilmiştir. Teşekkürlerimle)

{ಠ,ಠ}

|)__) 

-”-”-

 

 

 

not: kullanılan gif buradan alıntdır.

 

 

BİR KELİME = NADAN

Nadan : (sıfat - farsça nâdân)

  

 

1. Bilgisiz, cahil

 2. Nobran, kaba, kötü
 

      

"Heyhat ki iyiler gider, nadanlar kalır." 

 

 Attila İlhan

{ಠ,ಠ}

|)__) 

-”-”-

 

 

 

not: kullanılan gif Yandexten alıntıdır.