25 Mart 2025 Salı

BİR KELİME = DURUM





Durum : 
1. (isim) Bir şeyin içinde bulunduğu koşulların hepsi; yer, vaziyet (I), hâl, hâlet, keyfiyet, mevki, manzara, pozisyon.

      "Genel Sekreter, kazadaki sıtma durumu hakkında verdiğim uzun tafsilattan pek memnun kaldı." - Reşat Nuri Güntekin

2. (isim) Duruş biçimi; tavır.

3. (isim) Bireyin toplum içindeki ilişkileriyle belirlenen yeri.


* * * * *

Birleşik Kelime olarak kullanımı : 

Durum eki, açık durum, coğrafi durum, geçerli durum, istenmeyen durum, ruhsal durum, seferî durum, süredurum, sürer durum, üç durum yasası, yalın durum, ad durumu, araç durumu, ayrılma durumu, belirtme durumu, birliktelik durumu, bulunma durumu, çıkma durumu, çiçek durumu, dış çizgiler durumu, duygu durumu, eşitlik durumu, gün durumu, hava durumu, ilgi durumu, isim durumu, kalma durumu, tamlayan durumu, uzaklaşma durumu, yönelme durumu, yükleme durumu.

(Liste uzun olduğu için kelimelerin açıklamalarını buraya alamadım. TDK' dan bknz.)

* * * * *

Birleşik Fiil veya Kalıp Söz olarak kullanımı :

... durumuna düşmek, ... durumunda olmak (veya bulunmak), durum almak, durumdan ders çıkarmak, durumdan vazife çıkarmak, durumu bozulmak, durumu düzelmek, durumunu açmak.


* * * * *

Kelime Kökeni:

(Bilgiler, Nişanyan sözlükten alıntıdır.)

Eski Türkçe turum “boy, endam” sözcüğü ile eş kökenlidir. Bu sözcük Eski Türkçe tur- fiilinden Eski Türkçe +Im ekiyle türetilmiştir.

Türkiye Türkçesi kullanımdan düşmüş bir sözcük iken, Dil Devrimi döneminde canlandırılmıştır.
(durum vaziyet)

Tespit edilen en eski Türkçe kaynak ve diğer örnekler :

Eski Türkçe: “boy” [Kaşgarî, Divan-i Lugati't-Türk, 1073]

"bir er turumı sūw" [bir adam boyu su]

Yeni Türkçe: “vaziyet, hal” [Cumhuriyet (gazete), 1934]

"Böylece yurd yarı koloni oldu. Bu durum kurtuluş savaşına kadar sürdü."






{ಠ,ಠ}
 |)__) 
-”-”-





not: görsel, internetten alıntıdır.




13 yorum:

  1. Güüünaaaayyyydıınnnn

    Durum öyle tek kaldığında aklıma pek gelmedi ama ne çok durumlar varmış öyle değil mi? Listeye durumla alakalı başka bir durum eklenir mi diye düşündüm ve Gelişme Durumu nu eklemek istedim
    Kişisel, toplumsal veya teknolojik anlamda ilerlemeyi ifade eden bir durum Eklemesem olmaz

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Saylo günaydın
      Basit gibi görünen kelimelerin geniş bir anlam havuzunda olduğunu öğrenmek enteresan oluyor.
      Bence güzel bir ekleme yapmışsın, eline sağlık.
      Taze çaya dayanamam 3 bardak içtim

      Sil
    2. Afiyet olsun abla

      Sil
  2. Merhabalar.
    Kullanım alanı ne kadar geniş olan bir kelime. Yaşantımızın her tarafında yer alan, sıkıştığımız da joker gibi de kullandığımız bir kelime. Tıpkı "şey" gibi .
    Bu aralar yine blog sayfama eziyet edip duruyorum. Okuma listenizde eski yazılarım dalgalanabilir.
    Kaleminize, emeğinize ve gönlünüze sağlıklar dilerim.
    Selam ve saygılarımla.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Recep Bey merhaba,
      Çok doğru söylediniz, kullanımı tıpkı "şey" gibi
      Blogda denemeler yapmanızı anlıyorum ancak sakın silmeyin lütfen bloğu, bizleri üzersiniz.
      Ziyaretiniz, desteğiniz için teşekkür ederim size.
      Saygılarımla,

      Sil
  3. Sağlık durumum elvermediği için uzun zamandır uğrayamadığımı fark ettim. Durum sözcüğü çok kapsamlı bir sözcük gerçekten. Dilimiz zengin bir dil, tek sözcükle çok şey anlatmak mümkün.
    Çoğu zaman olduğu gibi detaylı yazını okurken ilk videoyu da izledim. Mükemmel bir çekim ve ne kadar başarılı sanatçılar Sezer. İnsani duygular ülkelere göre çok değişmiyor. Acı ve hüzün öylesine belirgin ki, müzik adeta çekim yapılan mekânla bütünleşmiş. Enstrümanlar bile duruma uymuş.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Merhaba Makbule hocam.
      Kötü bir şey yok inşallah

      Sil
    2. Makbule Hocam hoş geldiniz,
      Bir süredir keyfiniz yok haklısınız, geçmiş olsun bahar uyanırken beden birazcık sarsılırmış, nisana doğru çok iyi olacağınıza inancım var hocam
      Dilerim müzik, ruhunuzu beslesin, şifa versin size. Bizi iyileştirecek olanlarla etrafımızı kuşatmalıyız.
      Ahmet beye de, size de sağlıklı, neşeli günler diliyorum.
      Sevgiler,

      Sil
  4. Çok anlamda kullanılıyormuş, dilimiz zengin tabi. Eski anlamları da dikkat çekici.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Değil mi Duygu, tıpkı şu çok meşhur bilmecedeki gibi, çarşıdan aldım bir tane, eve geldim bin tane "Durum" deyip geçmemek lazım.

      Sil
  5. dürümümüz ortada oğlumun sevdiği esprilere meze olan kelime durum mevzu bahis olunca söylemeden edemedim , ah o durumlar durumlar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. gwen hoş geldiniz,
      Espri de iyi geldi doğrusu Gençlerle olmakta daima fayda var
      Teşekkür ederim ziyaretinize.

      Sil

{ಠ,ಠ}
|)__)
-”-”-


Dikkat Spama düşen yorumlar denetimden geçerek yayınlanacaktır.

:)

;)

:D

:(

=(

:@

:X

:O

:P

:F

:Y

:A

<3


:T

:H