Tevriye : (isim, Arapça) Bir anlatım inceliği elde etmek için birden çok anlamı olan bir sözün yakın anlamının değil de uzak anlamının kullanılması sanatı.
Bu cümlelere örnekler aşağıdadır:
"Bu kadar letafet çünkü sende var
Beyaz gerdanında bir de ben gerek."
İkinci dizede "ben" tevriyeli kullanılmıştır. Yakın anlamı vücuttaki siyah kabartı, uzak anlamı ise 1. tekil kişi.
"Âvâzeyi bu âleme Dâvud gibi sal
Bâkî kalan bu kubbede bir hoş sadâ imiş."
Şair, "Bâkî" sözünü tevriyeli kullanmıştır. Yakın anlamı şairin adı, uzak anlamı ise ebedî, sonsuz.
"Gül yağını eller sürünür, çatlasa bülbül."
"El" kelimesinin yakın anlamı organ, uzak anlamı yabancı.
(Bu kelime blogger Bir Edip tarafından önerilmiştir. Yayına katkısından dolayı teşekkür ederim.)
|)__)
-”-”-
Spama düşen yorumlar denetimden geçerek yayınlanacaktır.
Gerçekten hoş bir bilgi, teşekkürler :)
YanıtlaSilLady Wednesday,
Silİlgi ve yorumunuz için çok teşekkür ederim. Sevgiler, :)
tevriye ne güzel isim de olur yaaa :) tevriyanım huu nerdesin :) huu sen vampir kız öykülerimi okuyon muu :)
YanıtlaSilDeeptone,
SilKimbilir belki geçmişte isim olarak kullanılmıştır. :)) İlahi.
Gelip bakayım öykülere, hiç okumadım.
Kelimeyi bilmiyordum, örneklerle güzel oldu. :)
YanıtlaSilDuygu Emanet,
SilBen de yeni tanıştım kelimeyle. Hoşuma gitti kullanım biçimi. :)
Teşekkür ederim.
Türkçe ve edebiyat derslerini oldum olası çok sevmişimdir. Söz sanatlarını da özellikle severim. Tevriye deyince aklıma hemen "Sarımsak da acı ama her evde lazım bir dişi." sözü geldi nedense :)))
YanıtlaSilİngilizce "pun" denilen "cinas" sanatını da çok severim. Türkçe olarak yapılan soğuk espriler gibi ilk anda offf dedirtip yine de güldürür beni "pun"lar :D Güzellerinden bir tane hatırlarsam tekrar gelip yazacağım ama şimdilik şuraya Türkçe bir cinas örneği bırakayım izninle Momentoscum <3
Her nefeste işledim ben bir günâh
Bir günâh için demedim bir gün âh
KuyruksuzKedim,
SilSarımsaklı cümleyi gördüm hoşuma da gitti ama 3 tane yeter dedim, bak gene kısmetmiş, burda yayınlandı :)
Verdiğin örnek mükemmel, çok teşekkür ederim canım. <3
Cinas deyince şu örneği hatırlarım hep:
SilBir evde olsa dü zen
Olmaz o evde düzen
🙂
(dü: iki, zen: kadın demektir Farsçada)
Bir Edip,
SilHarika! :D
Çok güzel bir örnek.
Öncelikle küçük bir öneri ile tevriye kelimesine sayfanızda yer verdiğiniz için teşekkür ederim.
YanıtlaSilÖrnekleri de çok güzel seçmişsiniz.
Bir ilave yapmama izin verin. Tevriye ile kinaye birbirine karıştırılan iki söz sanatıdır. Tevriyede anlamın ikisi de gerçektir. Sizin de bahsettiğiniz gibi biri uzak, biri yakın anlamdır. Oysa kinayede anlamın biri gerçek biri mecazdır. Üstelik mecaz anlam ön plandadır. Örnek vermek gerekirse:
"Bir gün ektiğini biçersin."
Bu cümledeki gerçek anlam “tarım işi”, mecaz anlamsa “yaptıklarının karşılığını göreceksin”dir. Bu cümlenin daha çok mecaz anlamıyla kullanıldığını hepimiz biliyoruz.
Tevriye ve kinaye farkını da öğrendiğimize göre dağılabiliriz. 😂
Bir Edip,
SilBir anda zenginleştiğimi hissediyorum :) Yorumlarla aktarımlar derinleşince çok keyifli oldu.
Kinaye kullandığım bir sanattır, tevriye ile sayenizde tanıştım :)
Çok teşekkürler bilgiler için. :)
Aklıma gelen bir pun örneği yazacağımı söylemiştim :) "miss" kelimesinin çok anlamlı oluşundan yola çıkılarak yapılmış bir pun:
YanıtlaSilI still miss my ex but I'm getting better and better at aiming.
miss (v): 1. özlemek,
2. ıskalamak / fırsat, araç, atış vb. kaçırmak
Türkçe'ye çevrlince esprisi kalmıyor ama yine de çevireyim:
Eski sevgilimi hâlâ özlüyorum/ıskalıyorum ama giderek daha iyi nişan alıyorum.
KuyruksuzKedim,
SilAklıma bir şey geldi, acaba benim bir kelime serisini sen de İngilizce olarak mı yapsan :) çok keyifli olur diye düşündüm birden.
Teşekkürler bu güzel pun örneklemesi için <3
Momentoscum, benim de ara ara aklıma düşüyor ama "istikrar" kelimesine zıtlık olayım diye yaratılmış gibiyim ve "rutin" kelimesine de doğuştan alerjim var galiba :)))) Yani benden düzenli bir iş çıkar mı? Cıks çıkmaz :))) Ama ara ara senden aldığım ilhamla yazıyorum ufak ufak şeyler :)
SilTamam rutin olmasın, ne bileyim haftada bir, 2 haftada bir.. sonuçta kelimelerle uğraşıcaz, öykü değil. O yüzden daha kolay olur gibi geldi. Sen bir düşün, bunun üstüne yat uyu düşün :))))
SilSizin de tanımda yazdığınız gibi bu bir "SANAT":) Hadi bu sanatı bir şekilde icra edebildik ama anlayan olur mu ki:) Ama bence icrası marifet isteyen harika bir sanatın kelime anlamını öğrenmiş olduk:) Hem size, hemde tavsiyen arkadaşımıza teşekkürler.
YanıtlaSilSzgnBsl,
SilÖyle bir yer ve zaman gelir ki bu sanatı kendiliğinden icra edersiniz bence. Çünkü bizler zaten iki anlamlı kelimeleri oldukça sık kullanan bir milletiz :)
Yorumunuza çok teşekkür ederim.
Merhabalar.
YanıtlaSilSöz sanatlarından tevriyenin incelikleriyle sayenizde tanışmış olduk. Kaleminize, emeğinize ve yüreğinize sağlıklar dilerim. Birden çok anlamı olan kelimelerin içerdiği anlamlardan uzak ve yakın olanların da olması ayrı bir zenginlik. Uzak ve yakın anlamları, metinde kullanıldığı yere göre mi belirleniyor?
Selam ve saygılarımla.
Recep Altun,
SilTevriye sanatında kullanılan kelimenin uzak anlamı ile cümle kuruluyor. Yani bildiğimiz el bir organ ismi ama aynı zamanda yabancı, uzak kişiler anlamı var. Burada ikinci anlamı kullanılıyor. Diğer dizeleri de incelerseniz ikinci anlam üzerinden anlatım söz konusu.
Teşekkür ederim yorumunuzla katılımınıza.
Merhabalar.
SilVerdiğiniz ayrıntılı bilgi için ben teşekkür ederim.
Selam ve saygılarımla.
Rica ederim.. ne güzel birlikte öğrenip gelişiyoruz :)
SilTeşekkürlerimle.
Edebiyat derslerimizi hatırladım :)
YanıtlaSilMert,
SilGerçekten öğrenim günlerimize döndük :))
Bilgi için teşekkürler :)
YanıtlaSilMavinin Denizi,
SilÇok teşekkür ederim yorumunuzla katılımınıza :)) Sevgiler,
Ause Esua,
YanıtlaSilBen de Bir Edip' ten öğrendim ve gerçekten çok hoşuma gitti bu sanat.
Teşekkür ederim katılımına. Sevgiler <3 :)
Nef'inin bu dörtlüğünü nasıl olur da kimse hatırlamaz:))
YanıtlaSilTahir efendi bana kelp demiş
İltifatı bu sözde zahirdir,
Maliki mezhebim benim zira,
İtikadımca kelp tahirdir.
Tahir'in iki anlamı: Tahir Efendi'nin bizzat kendisi ve temiz, pak
Kelp: Köpek. Köpek, Maliki mezhebinde muteber, temiz bir hayvan. Asıl köpek Tahir Efendi'dir diyor. Lise bilgisinden aklımda kalan ender bilgilerden biri bu:))
Kaystros Tyrha,
Silİnternette buldum ve bulduktan sonra hatırladım ama herşeyi yayına almayayım dedim :)) Ne güzel bu yorumla tamam oldu şimdi :) Elinize sağlık, teşekkür ederim.