Mücbir : (sıfat, Arapça) Zorlayıcı.
"Mücbirin emrini infaza mecbur değildim." -Abdülhak Hâmit
Birleşik kelime olarak kullanımı da mevcuttur:
Mücbir sebep : (İsim) Herhangi bir kimse tarafından alınacak önlemlere karşı, önüne geçilmesi olanaksız, borcun yerine getirilmesine engel, borçlunun iradesi dışında beklenmedik olaylar.
"Sizi vahşi bir hayvanın kovalaması nedeniyle civarda bulunan bir evin kapısını kırarak içeri girerseniz, bu durum haneye tecavüz sayılmaz, çünkü ortada mücbir sebep vardır." (Hukuk kitaplarında verilen örnek)
|)__)
-”-”-
Spama düşen yorumlar denetimden geçerek yayınlanacaktır.
Bu kelime benim iş hayatımda sürekli mevcuttur. Genelde ilave masraflara işaret ediyor bizde. Mücbir sebeplerden ötürü projelerde sorun yaşanması hususunda. :)
YanıtlaSilshe is the man,
SilAh evet araştırırken bununla ilgili bir kaç yazı okudum. Ne güzel tanıdık bir kelime o zaman :) sevgiler,
Kelimeyi hep "mücbir sebeplerle" ile başlayan cümlelerde görüyoruz.:)
YanıtlaSilduygu emanet,
SilBirleşik kelime kullanımı daha hakim haklısın. :) Teşekkürler,
bartu ve melikşahın korona kapanma dönemlerindeki mücbir sebepler canlı yayınları geldi aklıma
YanıtlaSilne izlerdim :))
Mavianne,
SilNe güzel, ben bilmiyordum yayın adının bu olduğunu :))
Teşekkürler, sevgiler benden :)
ben ilk olarak pandemide duymuştum, mecburla aynı kökenden geldiğini tahmin edip sözcüğün anlamını çözmüştüm. Sevgiler.
YanıtlaSilküçük Joe,
SilHaklısın aynı köklerden geliyorlar. İcbar, cabr, cebir ikisinin de etimolojisinde bu kelimeler var. Doğru yoldasın :)) Benden de sevgiler
Yine mutlu olduğum günlerden birini yaşıyorum:))) GIF harika olmuş bu kelime için:) Saygılar:)
YanıtlaSilSzgnBsl,
SilYaşasın :)) ben de mutlu oldum. Çok teşekkür ederim yoruma. Sevgiler,
Sözlüğü devireceğiz bu gidişle. ��
YanıtlaSilMücbir'den daha ziyade mecbur ve türevlerini kullanıyoruz günlük hayatta. Mecburî (yön), mecburen, mecburiyet gibi. Gençliğe Hitabe'de "Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş..." şekliyle geçer.
Yeri gelmişken bir buraya bir parantez açmak lazım. Dili bizim kadar hor kullanan ikinci bir millet yoktur sanırım. 90-100 yıl önce yazılan bir hitabeyi, bir marşı anlamaktan ne kadar uzak bugünkü neslimiz. Kelimeler canlıdır, doğar, yaşar ve ölürler. Ama bu bizdeki kadar acımasız olmaz. Hele ki belli dönemlerde dilde sadeleşme adı altında öyle kıyımlar yaşanmış ki anlaşılır gibi değil.
Ceberut diye bir kelime daha var aynı kökten. Hatta bir mezhep olan Cebriye kelimesinin kökü de yine mücbirle aynıdır.
Cebir (bir ilim dalı) de aynı kökten geliyor. Ama aralarında nasıl bir akrabalık vardır, bulamadım.
Arapçanın kelime türetme kalıplarına biraz vâkıf olan biri dilimize Arapçadan geçmiş kelimelerin akrabalık ilişkilerini rahatlıkla bulabilir. Bu da bir kelime öğrenirken aynı anda 5-10 kelimeyi daha öğrenmek demektir.
Bir Edip,
SilVallahi ben de sözlük beni devirir diye düşünüyorum :))
Kıyım yapılsa da yine de kullanılmakta o kelimeler, üstelik şapkalarıyla.
En son paragrafta dediğiniz gibi gerçekten, bir kelime ele alıyorum ve bir bakıyorum bir çok kelimeyle bağlantısı var. Elimden geldiği kadar ilişkili olanları da yazıyorum.
Siz ve Recep bey bu konuda bizlerden daha ilerdesiniz, yardımlarınız, açıklamalarınız için teşekkür ederim.
Sizin verdiğiniz kelimelerle ilk defa zorlanarak eski dilde şiir yazdım:) sonra da şiir konusunda baya geliştirdim kendimi:) Teşekkürler..
YanıtlaSilGülten,
SilEski kelimeler biraz zorlayabilir ama bu son şiir harikaydı. Yorumunuza teşekkür ederim. :)
Merhabalar.
YanıtlaSilPaylaştığınız Arapça kökenli "mücbir" kelimesi ile ilgili “Bir Edip” arkadaşımızın yorumuyla yaptığı destek ve katkıya ben de teşekkür ederim. Kelimeleri tanımak, incelemek ve kökenine inmek gerçekten çok heyecanlı ve insanı hem eğlendirici, hem de bilgilendirici bir uğraş olduğuna dair kuşku yoktur.
Cebirin matematik alanında yapı, bağlantı ve miktar üstüne uğraşan bir bilim dalı olduğu, lise yıllarından biliniyor. Ayrıca bilinmeyen değerlerin, işaret ve harflerle sembolize edilerek kurulan denklemlerle bulunması (ya da bilinmeyenlerin arasındaki bağlantının bulunması) esasına dayandığını da lisede okutulan cebir dersi müfredatından bilinmektedir.
Her ne kadar ben, liseye devam eden öğrenci olarak okumadıysam da, lisede cebir dersinin okutulduğunu çok iyi hatırlamakla birlikte, lisede okuyan arkadaşlarımın da cebir dersinin zorluğundan hep yakındıklarına şahit olmuştum. Bu bağlamda insanı, matematik alanında zorlayan ve zor olan bir ilim dalı, ya da ders olması hasebiyle cebir adını aldığını sanırdım. Oysa yaptığım bir araştırma sonucu: "Cebir adının, Arap kökenli İslam Alimi El Cabir Bin Hayyam'ın isminden geldiğine ve bu alimin cebirsel ifadeleri, denklemleri bulan ve ilk kullanan bilgin olduğuna dair bilgiler edindim. Bir süre sonra cebiri kullanan ve geliştirenlerin de İslam bilginlerinin olduğunu öğrendim. Aslına bakarsanız İngilizcede de cebirin karşılığı “Algebra”dır! Algebra'nın da, El Cabir'den gelen bir isim olduğunu söylemek mümkündür.
Cebir bilim dalının temellerini El Harezmi'den aldığını, ayrıca cebir adının Harezmi'nin "El'Kitab'ül-Muhtasar fi Hısab'il - Cebri ve'l-Mukabele" adlı kitabında geçmekle birlikte, bu eserin şark ve garbın ilk cebir kitabı olma durumunu taşıdığı da söylenmektedir.
El Harezmi'den bu yana cebirin çok değiştiği ve cebir ilim dalının aritmetiğin çözemediği bir çok problemi çözebildiğinden de bahsedilmektedir.
Cebir ile ilgili söylenecek daha çok şey var. Ancak, biz burada sadece “Mücbir” kelimesinden hareketle bu matematik dalının cebir ismini nereden aldığını açıklamaya çalıştık.
Selam ve saygılarımla.
Recep Altun,
SilBir kelimeden nerelere uzandık. Algebra, El cabir, cebr, cebir.
Bir kelime derin bir kuyu gerçekten.
Bu bilgilere araştırıp, buraya naklettiğiniz için emeğinize sağlık. Teşekkür ederim.
İnşaat sözleşmelerinde mücbir sebep; doğal afet, savaş durumu, yangın vs. Bu durumda idare, süre uzatımı başta olmak üzere yüklenici lehine bazı haklar verebilir:)
YanıtlaSilKaystros Tyrha,
SilBen de sigorta şirketinde çalışmıştım, ordaki sigorta kapsamlarında da rastlamıştım bu kelimeye. Genele yayılmış ve oldukça bildik bir kelime :)
Teşekkür ederim yorumunuza.
eveet severim mücver ben de hehehe :) son yazıma bi bakasın amaa :)
YanıtlaSilDeeptone,
SilOrhan Veli' nin bahsettiği Dalgacı Mahmut kesinlikle sen olmalısın :))))
Tamam bakıyorum.
aa anlamını bildiğim bir kelime ne güzel :)
YanıtlaSilmücbir sebeplerden dolayı diye başlayan ve tamamlanan ne çok cümle duyuyoruz bir çok yerde..
Teşekkürler Momentoscum :)
Düş Tasarımcısı,
SilSöylediğin gibi bu birleşik kelime herkesle akraba gibi, her yerde duyulduğundan :))
Ben teşekkür ederim canım :) <3
Alfabeden önce öğrendiğim kelimelerden biri diyebilirim, iş dünyasına baba çırağı olarak dalmanın faydalarından biri:)
YanıtlaSilMüzik yine can yakıcı Sevgili Momentos, podcast hakkımı saklı tutuyorum şimdilik, bir fikrimle birlikte tez zamanda paylaşacağım:)
Buraneros,
SilBu hafta çoğunluğun bildiği bir kelime oldu, mücrim. Anlaşılan o ki, siz herkesten önce öğrenmişsiniz :))
Siz de sevdiniz değil mi müziği, çello büyük aşkım!
Hımm, çok merak ettim ne söyleyeceğinizi. Beklerim sabırla :)
Teşekkürler.