22 Ekim 2021 Cuma

BİR KELİME = MÂFEVK







Mâfevk : (Arapça) 1. (isim) Üst.
2. (isim) Yukarı.

"Amir ve mâfevklerin mesleki ve şahsi haysiyetlerine dokunacak sözler söylemenin cezasız kalmayacağını her mâdûn bilmelidir."- (Mâdûnun Vazifeleri-Madde 9)


Aslında bu kelimeyi "mâdûn" ile birlikte açıklamak daha iyi olacak. Zira "iç hizmet kanunu" nda adı çokça geçen ve birbiriyle ilintili iki kelimedir mâdûn ve mâfevk. Bu yüzden aşağıda ilgili açıklamayı not olarak ekliyorum:


Mâdûn : (Arapça) 1. (isim) Alt.
2. (isim) Ast.

"Mâdûn amir ve mâfevkine mutlak suretle hürmet ve itaate borçludur." - (Mâdûnun Vazifeleri-Madde 5)



(Bu 2 kelime, blogger Deeptone' un önerisi olarak yayına alınmıştır. Katkısından dolayı teşekkür ederim.)











{ಠ,ಠ}
|)__) 
-”-”-



not: kullanılan fotoğraf buradan alıntıdır.





31 yorum:

  1. İkisini de bilmiyordum, öğrenmiş oldum. Teşekkürler. :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Duygu Emanet,
      Deep sağolsun, okuduğu kitaplardan örnek kelimeler verdi :)
      Ben de teşekkür ederim katıldığın için. :)

      Sil
  2. Hiiiiiiççç duymadığım kelimeler 😲😲😲
    İnsan neler öğreniyor yaşadıkça :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. KuyruksuzKedim, aynen :))
      Ölene kadar öğrenmeye devam <3

      Sil
  3. Madun kulağıma yabancı gelmedi ama diğeri kesin yabancı:)

    Fakat müzik! Piyanoyu bu kadar huzurlu çalmak ve insanı kendine bu kadar konsantre edebilmek, onun dünyasına miss kokulu çiçekler ekmek. Üstelik tek bir parça ile. Kendimi eski yıllarda ve çok hoş bir mekânda gibi düşledim.

    Tarabya'nın Tarabya, bizim de yeni yetme olduğumuz yıllarda:)Müthiş bir seçim, teşekkürler:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Buraneros,
      Ben ikisine de yabancı :)

      Biliyor musunuz, uzun kocaman bir liste oluşturdum blog müzikleri adı altında. Yayına uygun müzikleri her seferinde tekrar tekrar dinliyorum ve içselleştiriyorum. Bunun gibi insanı kalpten yakalayan bir kaç eser daha var. Bugün kaçıncı kez dinledim bu eseri bilmiyorum. Çizdiğiniz tablo çok yerinde.
      Sevindim beğenmenize :)
      Teşekkürler yorumunuza.

      Sil
    2. Spotify’a mı? Nereye? :)

      Sil
    3. Sadece C,
      Youtube'da da var Spotify'da da. Spotify linkini vereyim hemen. :)
      https://open.spotify.com/playlist/6lv87ugZnZmQ7Ca9DDOKXg

      Sil
  4. iki kelimenin de söylenişi çok hoş yaa. ikisini de yakup kadri nin zoraki diplomat adlı anı kitabında daha yeni okudum, kitabı yeni yazdım zaten blogumda. yakup kadri, atatürk ün isteği ile diplomat oluyor :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Deeptone,
      Madun' u biraz yadırgadım macun demek geliyor içimden. Ama ikisini birlikte işlemek daha iyi oldu sanki.
      Bloğunda farketmemişim o yazıyı, gelip bakayım.
      Teşekkürler canım. :)

      Sil
  5. İkisini de bilmiyordum ben ya hiç duymamıştım. Teşekkür ederim. :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. She is the man,
      Merak etmeyin çoğunluk bilmiyoruz :))
      Ben teşekkür ederim yorumunuza.

      Sil
  6. Yanıtlar
    1. Rajani Rehana,
      I'm glad you think so. Thank you so much. :)

      Sil
  7. Ause Esua,
    Söylenişi biraz çetrefilli ama hoş bir kelime. :)
    İlginizi çekmesine çok sevindim. Yorumunuza teşekkürler. :)

    YanıtlaSil
  8. İlkaycığım evet haklısın söylemesi biraz zor. :)
    İlgini çektiyse ne güzel.
    Ben teşekkür ederim yorumuna. :)

    YanıtlaSil
  9. Evet, telaffuz da ben de zorlandım ve yeni iki kelime öğrendim. Teşekkürler =)

    www.kayipfisilti.com

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kayıp Fısıltı,
      Teşekkür ederim yorumuna, sevgiler :))

      Sil
  10. Merhabalar.
    Mafevk ve madun kelimelerinin anlamlarını bilmiyordum. Hala kullanılıp kullanılmadığı konusunda da bir fikrim yok. Ama bildiğim kadarıyla hiç karşılaşmadım. Askerliğimi yaptığım yıllarda rütbeler arasındaki fark, ast-üst kelimeleriyle telaffuz edilirdi. Astsubay kelimesindeki "ast" subayın altında kalan rütbeli muvazzaf askerler için kullanılır.

    Televizyon kanalının birinde reklam gösterisindeydi galiba "fevkinde fevkinde" şeklinde bir söylem kulaklarımda kalmıştı. Konusunu hatırlamıyorum. Buradan yola çıkınca (Fevk) tek başına (üst, yukarı) anlamında kullanılan Arapça bir kelime olduğunu tespit edince. (ma) ya kafayı taktım.

    Arap dilinde (ma) edatının hem isim, hem de harf gibi işlev gördüğünü öğrendim. Arapça da "bu ne?" diye bir soru cümlesi söylenirken "ma haza" denir. Buradaki "ma" soru ismidir ve Türkçesi (ne)demektir. (haza) ise "bu" demektir.

    Ben de merak ettim (Fevk) kelimesi önüne getirilen (ma) edatı ayrıca bir anlam katıyor mu diye araştırdım. Arap dilinde (ma) nın çok fonksiyonlu ender edatlardan biri olduğunu öğrendim. Ancak (Fevk) kelimesinin önüne getirilen (ma) yı çözemedim ve bıraktım.

    Sizin bu "bir kelime" ile ilgili paylaşımlarınız benim için iyi oluyor. Hem kelimeleri öğreniyor, hem de kelimelerin yapıları üzerinde yoğunlaşarak etimolojisine kadar incelemeye gayret ediyorum. Bu araştırma bana iyi geliyor. Emeğinize ve yüreğinize sağlıklar dilerim.
    Selam ve saygılarımla.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Recep Altun,
      Sanıyorum bu iki kelime de, tıpkı hukukta kulanılan bazı yerleşik kelimeler gibi bazı yerlerde kullanılmakta.

      Fevk tek başına üst ve yukarı anlamını taşıyor ama dediğiniz gibi "ma" nasıl bir etki yapmakta bilmiyorum. Belki Bir Edip bu konuda bize yardımcı olabilir.

      Dediğiniz gibi araştırmak, incelemek, yeni bir şey öğrenmek çok keyifli. Bu duruma çok memnun oldum.
      Saygılar,

      Sil
    2. Recep Bey merhaba,
      Ben açıklamaya çalışayım bildiğim kadarıyla. ��

      "Mâ" ön eki Arapçada "şey" anlamına gelir. Türkçede tam bir karşılık bulmak zordur. "Nesne" olabilir belki. Mâfevk bir şeyin üstü, mâdun bir şeyin altı olarak çevrilirse mana biraz daha yerine oturur.

      Arapçada "mâ" ön eki ile yapılmış pek çok kelime vardır. Bunların birçoğu da dilimize geçmiştir.

      Mesela macera. "Olan, devam eden, akan şey" anlamıyla. Ki "mâ-cera"daki cera tek başına kullanımda olmasa bile aynı kökten gelen cereyan, cari, icra kelimelerini sıklıkla kullanıyoruz günlük hayatta. (Kelimeyi kökü yönüyle ben de ilk defa fark ettim.)

      Mesela mâsiva. Allah'ın dışındaki her şey. Tasavvufta, insanı Allah'tan uzaklaştıran her şey olarak kullanılır.

      Mesela mâvera. Bir şeyin ötesinde, arkasında, gerisinde bulunan yer, zaman vb. Dilimizde daha çok "görülen âlemin ötesi" anlamıyla kullanılmıştır.

      Mâlâyâni de kullandığımız kelimelerden biridir. "Yani" kelimesi Türkçenin ayrılmaz parçası gibidir. Öncesinde kurulan cümleleri özetlerken "Demek ister(im) ki" gibi bir anlamda kullanıyoruz. "Lâ" olumsuzluk anlamı verir. "Mâ" da "bir şey" demekse anlamı toplayınca "(bir şey demek istemeyen) boş söz, iş" çıkar karşımıza.

      Kelimelerin köküne inmek keyiflidir. Sözlük okumaya vesile oldunuz yine. Teşekkür ederim hem size hem yazara.

      Sil
    3. Bir Edip,
      Bence harika bir açıklama. Çok teşekkür ederim cevabınıza :)

      Sil
    4. Merhabalar Bir Edip.
      Yaptığınız açıklamalar doğrultusunda Arapça kelimelerin başında bulunan "ma" ön ekinin kelimeyi tamamlayan bir ek olduğunu anladım. Çok teşekkür ederim. "La" nın olumsuzluk eki olduğunu öğrenmiştim. Kelime-i tevhhid "La" olumsuzluk ekiyle başlıyor. Emeğinize ve yüreğinize sağlıklar dilerim. Ben de kelimelerin köküne inmeyi çok seviyorum. Bu konuda biraz da çalışmak gerekiyor. Ben de Kur'an-ı Kerim'i tam anlamıyla anlayabilmek için kendime göre bir çalışma başlatmıştım.
      Selam ve saygılarımla.

      Sil
    5. Rica ederim Recep Bey.
      Bilgi paylaştıkça çoğalan bir şey. Faydalı olabildiysem ne mutlu. Mezara götürecek değiliz bilgiyi. Dünyada işe yarıyor sadece. Paylaşalım, hayat güzelleşsin.

      Sil
  11. Der ki Es’ad Muhlis Paşa bir şiirinde: "Lâf-ı da'vâ-yı enâniyyet ne lâzım ârife / Herkesin âlemde bin mâfevki bin mâdûnu var" 🙂

    Keşke her iki kelimeyi de yazarken şapkalı a kullansaydınız. Çünkü okurken a harfini uzatarak okumak gerekiyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bir Edip,
      Çok güzel bir söz, teşekkür ederim paylaştığınız için. Şapka konusunda ben de hassasım belki bilirsiniz daha önceki kelimelerden. Bu iki kelimeyi de hiç tanımadığım ve TDK da ve bazı yerlerde de kullanılmadığı için emin olamadım. Uyarınız üzere hemen düzeltmeleri yaptım.
      Teşekkürler. :)

      Sil
    2. Merhabalar Bir Edip.
      Bir ara TDK şapkalı harf uygulamasını kaldırmıştı. Herhalde tekrar uygulamaya ve yürülüğe koydular. Şimdi Kur'an'ı tecvid kaideleriyle okuyabilmek için öğretiye sundukları Osmanlıca yazılmış Karabaş Tecvid kitapçığı şöyle başlardı. Allahü Tealaya hamdü senadan ve Rasulina ve dahi aline ve ashabına salatü selamdan sonra malüm ola ki, harfi med üçtür.
      Elif, vav, ya. Şimdi bu harfler üzerinde bulunduğu harfi dört elif miktarı kadar uzatır. Neden bundan bahsettim. Söz konusu uzatmayı biz uzatılacak harfin üzerine bir şapka koyarak çözmüşüz. Örnek Ankara'nın ilçesi "Bala"yı nasıl telaffuz edeceğiz son "a"nın üzerinde şapka var, bu şapka "a" yı uzatarak okutur. Yani Karabaş Tecvidi deyimiyle dört elif miktarı uzatır.
      Sürç-ü lisan ettimse affola. Selam ve saygılarımla.

      Sil
  12. Madun çok tanıdık gelse de galiba bilmiyormuşum:) İki yeni kelime oldu benim için. Şimdiden mutlu haftalar, saygılar:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. SzgnBsl,
      Bir kelime başlığı altında iki kelime oldu ama ikisini birlikte yayınlamak mantıklı geldi bana. Öğrenim bitmiyor burda :))
      Güzel bir hafta olsun size de. Sevgiler,

      Sil
  13. İç Hizmet Kanunu:) Kelimeler benden bile yaşlı:) Biz ast üst diye bilen devrenin askerleriyiz:))

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kaystros Tyrha,
      Bu iki kelime de Deepten armağan :)) Biz onların yeni nesil akrabaları ile haşır neşir olduk. Büyük büyük dedelerini de anmış olduk bu vesileyle. :)

      Sil

{ಠ,ಠ}
|)__)
-”-”-


Dikkat Spama düşen yorumlar denetimden geçerek yayınlanacaktır.

:)

;)

:D

:(

=(

:@

:X

:O

:P

:F

:Y

:A

<3


:T

:H