17 Ocak 2022 Pazartesi

BİR KELİME = SERLEVHA








Serlevha : (isim, Farsça ser - Arapça levha) Yazılarda başlık.

"Roman adına benzer bir serlevha seçtim." - Burhan Felek


Kubbealtı Lugati' nde ikinci anlamı olarak; "El yazması kitapların ilk sayfalarına yapılan süslü başlık." olarak açıklanmış.



Bu kelime blogger Bir Edip tarafından önerilmiştir. Kendisine katkılarından dolayı teşekkür ederim.







{ಠ,ಠ}
|)__) 
-”-”-




not: kullanılan gif buradan alınmıştır.





26 yorum:

  1. Merhabalar.
    Farsça "SER" baş demek zaten, "LEVHA" da Arapça olup, tabela, tablo, tabla anlamlarındadır. Bu iki kelime birleşince de yazılarda "başlık" anlamını kapsıyor ve anlatıyor. İki kelimeden birleşik olan sözcükleri anlamak ve kavramak daha kolay oluyor.

    Ancak, ben daha bu zamana kadar hiçbir yerde "serlevha" kelimesiyle karşılaşmadım, nedeni ise çok az kitap okumamdır. Çok okuyan biri olmuş olsaydım, bu kelimeyle de karşılaşmamam mümkün değildi.
    Kelimeyi öneren Bir Edip kardeşimize ve size teşekkür ederim.
    Selam ve saygılarımla.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Recep Altun,
      Hoş geldiniz, size katılıyorum iki kelime olunca kavramak daha kolaylaşıyor.

      İnanın ben de görmemiştim ta ki Sevgili Bir Edip' in bloğundaki yazıda karşılaşıncaya kadar. Benim "ser" ile ilgili tek bildiğim, İstanbul'da semt adı olan Serasker' di :)
      Gün geçtikçe daha çok öğreniyoruz, ne güzel değil mi?
      Katıldığınız için çok teşekkür ederim.
      Saygılar bizden.

      Sil
  2. Selam, çok hoş bir blogunuz var takipteyim :). Rica etsem sizde bloguma bi göz atıp en altta bulunan 'Okuma Listene Ekle' kısmından blogumu takip eder misiniz ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Can Uzunyol,
      Hoş geldin, teşekkür ederim güzel sözlerin için :)
      Takibe aldım bloğunu.

      Sil
  3. Süslenmiş ya da kişiye özgü el yazıları çok hoşuma gidiyor, okul yıllarında tuttuğum notlar geldi aklıma lakin sonradan ben bile okuyamazdım ne yazdığımı bazen :D

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ahmet Ozan,
      Dolmakalem tutkum vardı, onunla yazardım yazılarımı. Sonra nedense unuttum. Mürekkep tüplü kalemler çıktı onları kullanırım hala :))
      Yazı okunmuyorsa doktorsunuzdur belki de :)))

      Sil
  4. Ser ve Levha kelimelerinden kısmen tahmin edilebiliyor ama bilmediğim ve kullanmadığım bir kelime:) Teşekkürler bilgilendirme için:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. SzgnBsl,
      İki kelime birleşiminden türeyenler çabuk çözülebiliyor. :)
      Kelime dağarcığına ekledik bir kelime daha.
      Ben teşekkür ederim. :)

      Sil
  5. Gif'teki "Almost" kelimesinin İngilizce'deki en üzücü kelime olduğu iddia edilir ama örnek cümleler fazla hüzünlü olduğu için buraya yazmak gelmedi içimden. Onun yerine "ser" kelimesini duyunca aklıma ilk gelen şeyden bahsedeyim: "Şekerpare" :) Evet, evet, Şekerpare filmi geliyor aklıma çünkü filmde Serkomiser - yani başkomiser - kelimesi sık sık geçiyor :)) Filmin sonunda Serkomiser Ziver'in bekçi, Bekçi Cumali'nin de serkomiser olmasına bayılıyorum her defasında :)) Filmden bir replik ile gideyim:

    "N.h Peyker, hapı yuttun namussuz Ziver!"

    Bu bana yetmez filmi izleyeyim diyenlere de işte link :)

    https://www.youtube.com/watch?v=Z36c3fDqvJY

    Kelimeden kopup bambaşka yerlere gittiğim için kusura bakmazsın umarım Momentoscum ama tutamadım kendimi, akışa bıraktım <3

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. KuyruksuzKedim,
      Evet "Almost" la ilgili bu bilgiyi senden öğrendim, hep bir tamamlanamamışlık duygusu taşıyormuş meğer, ne ilginç.

      Ah sen söyleyince hatırladım Serkomiser lafını :))) çok güldüğüm bir filmdi.
      Kelimenin etrafını bezeyerek doldurdun tatlım, bundan iyisi mi olur? :))
      Teşekkürler ve kalpler sana :) <3 <3 <3

      Sil
  6. Yanıtlar
    1. she is the man,
      Benim hoşuma gitti bu kelime :)
      Teşekkür ederim yorumuna.

      Sil
  7. Kelimeyi ben mi önermiştim? İnanın hiç hatırlamıyorum. 😊

    Ser kelimesini bir dönem çok yaygın bir şekilde kullanmışız. Sonra yerine aynı anlama gelen baş kelimesini koyup kelimeleri öyle türetmişiz. Mantık olarak bir fark yok. Sermuharrir yerine başyazar, sermaye yerine başmal gibi...

    İçinde “ser” geçen ve çok kullandığımız birkaç kelimeyi yazayım:
    sarhoş, serbest, serdar, serdengeçti, serencam, sergüzeşt, serhat, serkeş, sermaye, sersem, serseri, serzeniş, sorguç, zencefil (zencefil Arapçadan geçmiş ama kökü Batı dillerine çıkıyor. Alttaki dönüşümün içine dâhil)

    Kelimenin Batı dillerine geçişi ve dönüşümü hayli ilginç. "ḱer-" (kafa, boynuz, beyin) şekliyle geçmiş. Sonrasında bu kökten dilimize de pek çok kelime gelmiş.
    korna, gergedan, kerata (ayakkabı çekeceği), kornea, korner, kornet, kornişon, kırat (karat), dirgen (iki uçlu çatal, boynuz), migren(yarım baş ağrısı). Batı dillerindeki havuç (karot) kelimesi de bu kökten “kelleli pancar, başlı kök” gibi bir anlama dönüşerek gelmiş.

    Levha kelimesini günlük kullanımların dışında dinî terminolojide görürüz. Mahfuz (korunmuş) kelimesiyle birleşerek “levhimahfuz” olmuştur. Anlamı da “Allah’ın takdir ettiği, olmuş ve olacak bütün şeylerin üzerinde yazılı bulunduğu kabul edilen levha” Kader tahtası yani.

    Bir yazımda bir başka yazardan alıntılayarak "ama sözcükleri götüremeyecekler" demiştim. İyi ki sözcükler var ve onlara kimse dokunamıyor.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bir Edip,
      İlk cümlenize çok güldüm, hani siz buradan (bloğunuzdan) istediğiniz kelimeyi alıp kullanabilirsiniz demiştiniz ya, ben de geçenlerde bir yazınızı okurken bu kelimeye rastladım ve alıntı da sizden olduğu için önermeyi size yükledim :))

      Ser' in kullanıldığı dönem daha eskilere dayanıyor sanırım ama dile yerleşenler hala kullanımda olmakla beraber, yeni yayınlarda artık pek görülmemekte.

      Bana çok sıcak geldi, özellikle "serzeniş" sanki adımın harflerinin gizlendiği bir kelime olduğundan herhalde, karşılaştığımda yüzüm gülüyor. :))
      Yalnız bazı kelimeleri ilişkilendiredim, sorguç, zencefil gibi.
      Yine çok derin bir anlatım oldu, çok teşekkürler.
      Yaşasın sözcükler! :)

      Sil
  8. Aslında ser ile ilgili daha pek çok kelime vardı. Ben gerek görmediğim için bugün yaşadığını düşündüğüm kelimeleri yazdım. Mesela, serencam, serpuş, sermest, sergerde gibi kelimeler de vardı.

    Sorguç "başı top şeklinde saran bir tür kadın başlığı" anlamında ser-ağuş birleşiminden dönüşmüş zaman içinde. Ağuş "kucaklama, sarmalama" anlamına geliyor.
    Zencefil ise "zencebil"den dönüşerek dilimize girmiş ama kendi içindeki dönüşümü biraz karışık. Buraya öyle karmaşık bir bilgiyle işgal etmeyelim şimdi.

    İzin konusuna geline, kelimelerin tekeli birinin elinde değil. Elbette istediğiniz gibi alıp kullanabilirsiniz. Hangi yazıda kullandığımı merak ederek gidip yazıyı okudum. Aslında orada "yazıdaki başlık" anlamıyla değil "bir yere asılan en önemli tablo, resim" gibi bir anlamda kullanmıştım onu. Biraz kendi zihnimde oluşturduğum bir anlam olmuş gibi duruyor. Eh. bu da benim dile katkım olsun. :))

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bir Edip,
      Serencam' da bildiğim bir kelimeydi, sevinçle yakaladım hemen :)
      Sorguç çok ilginçmiş gerçekten. Teşekkür ederim dönüp tekrar açıkladığınız için.
      Katkınız çok, sadece bu değil :))
      Teşekkürler,

      Sil
  9. Kelimeler sihir gibi...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. EsTen,
      Hoş geldin :)
      Aynen dediğin gibi..
      Teşekkürler,

      Sil
  10. Bunu duymuştum ama anlamını sayende öğrendim :) Güzel oluyor bu kelime tanıtımların.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yaşamdan Yazılar,
      Ne güzel, hep beraber öğreniyoruz :)
      Çok teşekkürler yorumun için.

      Sil
  11. hoş kelime imiş. almost famous da çok hoş bir gençlik filmi, ayrıca :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. deeptone,
      Değil mi, ben de çok sevdim :)
      Aa bilmiyordum, sen yazınca hemen internette baktım. Sağol :)

      Sil
  12. Serlevha kelimesini daha önce duyduğumu sanmıyorum. Kubbealtı'nda bahsedilen özel kitaplara verilen başlık olarak daha anlamlı geldi. Görsel olarak nette kelimeyi aradığımda da nokta atışı yaptım :)
    Çok teşekkürler :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Filmgündemi,
      Ama ser' li kelimeleri duymuşsundur, özellikle İstanbul'da olduğun için "Serasker"i kesinlikle -Kadıköy yakasında olduğun için- duymuşsundur. :))
      Ben teşekkür ederim canım :)

      Sil
    2. Ser kelimesini tek olarak düşünmedim, ser de erkeklik var mesela... Serasker Caddesine yolum çok düşmüştür. Bir zamanlar Kadıköy ikinci adresimdi :)) Son iki senedir ayağımı kestim oralardan. Evdeki hastalar, genel salgın uzun yola gitmeme engel oldu...

      Sil
    3. Burdaki "serde" kullanımında bir alaydan söz ediyor sözlüklerde. Ama yine de kabul edilebilir sanırım :/
      Ah salgın kopardı Kadıköyden seni demek. İnşallah ben geldiğimde Kadıköy' ün tozunu attırırız :)))

      Sil

{ಠ,ಠ}
|)__)
-”-”-


Dikkat Spama düşen yorumlar denetimden geçerek yayınlanacaktır.

:)

;)

:D

:(

=(

:@

:X

:O

:P

:F

:Y

:A

<3


:T

:H