2 Haziran 2025 Pazartesi

BİR KELİME = CİHANNÜMA





Cihannüma : (Farsça)
1. (isim) Her yanı görmeye elverişli, camlı çatı katı veya taraça; kule.

      "Söz konusu cephede, üst kat divanhanesinin geniş saçağı batıya doğru ilerleyerek sonradan eklenmiş olan cihannümayı alt katlardan ayırmaktadır." - Nuri Akbayar

2. (isim, eskimiş) Dünya haritası.

* * * * *

Kelime Kökeni :

Farsça cihān  "dünya" ve Farsça numā  "gösteren" sözcüklerinin bileşiğidir. (NOT: Bu sözcük Farsça numūdan, numā  "göstermek" fiilinden türetilmiştir.) 


Tespit edilen en eski Türkçe kaynak ve diğer örnekler;
“dünya panoraması, atlas” [Neşrî, Kitab-ı Cihannümâ, 1492]
Kitab-ı cihān-nümā

“panoramik balkon” [Şemseddin Sami, Kamus-ı Türki, 1900]
Cihānnümā: (...) 2. çatının üzerinde her tarafa nezāreti olan açık taraça





{ಠ,ಠ}
 |)__) 
-”-”-




not: görsel, homeadore.com sayfasından alıntıdır.




25 yorum:

  1. Ben bu kelimeyi bir yerde gördüm ama nerede bilmiyorum. Eser adı olarak muhtemelen. Paylaşım için teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sevgili İlkay merhaba,
      Eski bir kitap ya da bir dizi film repliği olarak olması muhtemel. Ben çok sevdim kelimeyi :)
      Teşekkür ederim ziyaretin için. <3

      Sil
  2. Osmanlı ile kullanıldığını hatırlıyorum ama yanlış hatırlıyor olabilirim :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yaşamdan Yazılar/ Sevgili Cem merhaba,
      Doğru olabilir, Osmanlı' da bu tür kelimelerin en çok kullanıldığı dönemdir zaten. :)
      Sevgiler,

      Sil
  3. Bu kelime bana nedense hep heybeti çğrıştırmıştır. Belki Osmanlıyla
    çok anılmasındandır

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Pelinpembesi hoş geldin,
      İlginç bir konu olabilir bak bu, kelimelerin insanlarda çağrıştırdıkları :T Teşekkürler yorumun için. :F

      Sil
  4. Kelimeyi duymuşluğum var ama anlamı uçup gitmiş, çok iyi oldu bu paylaşım, teşekkürler Sevgili Dostum:) Ve müzik seçimin yine... enfess:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sevgili Dostum Buraneros,
      Ne hoş bir kelime değil mi, bir kaç gün önce İst.-Cihangir' de bir apartman ismi olarak karşıma çıktığında hazine bulmuş gibi oldum. :)
      Şu sıralar tembellik ediyorum, bu müzisyeni pazar günü yayınına alacaktım, yapmayınca hiç değilse müziğini konuk edeyim dedim. :) Beğenmene çok sevindim. :T
      Teşekkürler,

      Sil
  5. Beşiktaş'ta bir mahalle adı aynı zamanda, İstanbul'da yaşayanlar kelimeye oradan da aşina olabilirler.

    (Benim de eski mahallem, görünce sözcüğü aşırı mutlu oldum ama biraz da kalbim acıdı =(( )

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Buster hoş geldiniz,
      Ne hoş bir detay oldu bu bilgi :A Dünya büyük, kim bilebilir yeniden dönüp dolaşıp o mahalleye tekrar yaşamak üzere keyifle gitmeyeceğinizi...
      Çok teşekkür ederim yorumunuza. :F

      Sil
    2. Bu ne kadar güzel bir dilektir :kalpkalp:,
      Umarım olur, çok güzel olur, çok mutlu olurum.
      Gerçi bu fiyatlarla pek olmaz da, neyse, iyi günler ileride diyelim =P

      Sil
    3. Bu yaşıma kadar hiç bir şey için "olmaz" dememeyi öğrendim :) O kadar kalpten bir dilekti ki sizin yazdığınız, mutlaka gerçekleşir. :A <3

      Sil
  6. Çatı katı gibi anlamlarını bilmiyordum, ilginçmiş. :) Öyle manzarayı kim sevmez.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. duygu özkan,
      Ben de bilmiyordum ve çok sevdim. :) Cihannümalarımız olsun :A :)

      Sil
  7. Merhabalar.
    CİHANNÜMA kelimesi ses açısından çok tanıdık. Ama ne anlamına geldiği ve ne anlamda kullanıldığı bilgisini sizin paylaşımınızdan öğrenmiş oldum. Çok teşekkür ederim bu kelime paylaşımı için. Emeğinize ve gönlünüze sağlıklar dilerim. Cihan kelimesinin anlamı hepimizce malüm, ancak nüma kelimesinin anlamını ve her iki kelime birleşiminden de elde edilen anlamı camlı çatı katı, taraça ve kule gibi çok güzel bir posizyon durumunu tanımlıyor. Osmanlı zamanında, Osmanlıca eserlerde sıkça kullanıldığı konusundaki görüşe katılırım. Çünkü, Cumhuriyet dönemi eserlerde bu kelimeyle karşılaşıldığı pek vaki değildir.
    Günümüz çok katlı apartman inşaatlarında son kat dairelere teras katlar çıkarılırdı. Bence bu teras katlar da cihannüma kelimesinin kapsadığı alana dahildir.
    Selam ve saygılarımla.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Recep Bey hoş geldiniz,
      Benim de kelimeyle daha önceden tanışıklığım vardı, duymuştum en azından ancak kullanılmayan bir şeyin işlevi de kalmadığından, bu kelime de bende tamamen silindi gitti. Çok haklısınız teras katların özellikle cam kullanılmış bölümleri için bu kelime kullanılabilir. En azından ben bundan sonra sıkça kullanacağımdan eminim. :)
      Ziyaretiniz ve yorumunuz için çok teşekkür ederim.
      İyi bayramlar ve sağlıklı günler dilerim.
      Saygılar,

      Sil
    2. Merhabalar.
      Tüm sevdikleriniz ve sevenlerinizle birlikte sağlıklı, huzurlu ve mutlu bir bayram geçirmenizi dilerim.
      Selam ve saygılarımla.

      Sil
    3. Çok teşekkürler Recep Bey :A :F

      Sil
  8. Duyduğum bir kelime ama anlamını bilmiyormuşum. Teşekkürler :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Senay Bn hoş geldiniz,
      Bazen kulağa aşina da olsa, sorduklarında tam olarak anlamını söyleyemeyeceğimiz bir durum yaşarız. :T :)
      Ziyaretiniz için çok teşekkür ederim. :F

      Sil
  9. Dünya ile ilgili bir kelime olduğunu biliyordum ama dünya haritası ve camlı balkon anlamına geldiğini sayende öğrenmiş oldum Momentoscum :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. KuyruksuzKedim,
      Camlı çatı ya da balkonları böyle ifade etmek çok hoşuma gitti benim :) :T

      Sil
  10. Çok duyduğum ama net bir şekilde anlamına vakıf olmadığım bir kelimeydi😊

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Düş Tasarımcısı,
      Çok iyi oldu o zaman bu kelimeyi yayına almak. :T :)

      Sil
  11. cihannüması ev-iş arası güzergahın haritasından ibaret olmuşlara kalksın bir sonraki kadeh.

    YanıtlaSil

{ಠ,ಠ}
|)__)
-”-”-


Dikkat Spama düşen yorumlar denetimden geçerek yayınlanacaktır.

:)

;)

:D

:(

=(

:@

:X

:O

:P

:F

:Y

:A

<3


:T

:H