26 Temmuz 2023 Çarşamba

BİR KELİME = BÎMARHANE






Bîmarhane : 1. Tımarhane, akıl hastahanesi. 2 Hastahane

Bîmar : (Farsça) Hasta.



Kelimenin kökeni :

Farsça bīmārχāne "hastahane" sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Farsça bīmār "hasta" sözcüğünden türetilmiştir.



Kelime, Sevgili Buraneros tarafından önerildi. Ancak "bimarhane" TDK sözlüğünde çalışılmadığından, edindiğim bilgiler Osmanlıca sözlük olan "luggat.com" dan alıntılanmıştır. Kelimenin günümüzde işlevselliği kalmayıp, 19. yüzyılda tımarhane olarak değiştirilmiştir. Günümüzde "Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi" şeklinde kullanılmaktadır.
Buraneros' a katkısından dolayı teşekkürlerimle.
 





{ಠ,ಠ}
 |)__) 
-”-”-





not: gif, listelist.com' dan alıntıdır.









34 yorum:

  1. Çok güldüm:) Şarkı öylesine cuk oturmuş ki anlatamam:) Söz konusu şehirdeki mekânda yazları enfes konserler olur; geçmişin o güzel şarkıları çalınır, söylenir. Mekânın işlevselliğini sürdürdüğü kadim yıllarda müzik tedaviye destek anlamında kullanılırmış zira :)

    Rica ederim, güzel bir tetiklenme oldu aslında bir önceki kelime sayesinde; sevdiğim şehirdeki izleri derin insanlarımla yaşadıklarımı hatırlamak açısından da:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sevgili Buraneros,
      Müzik kadar gif de iyi oturdu bu kelimeye :) Duymuşsundur eminim İlhan İrem' in şarkılarının bu hastalar üzerinde sakinleştirip, dinlendirici özelliğini, yine de seçimimi bu melodiden yana kullandım.
      TDK da olmamasını, kullanımdan kalkmasına bağlıyorum, onun yerine tımarhane vardı zira.
      Tekrar teşekkürler :)

      Sil
    2. Sevgili Momentos mekânı görsen, içinde bir dolaşsan, kafesinde otursan ve öyküsünü hissetsen, sergilenen tıbbi alet edevatı görsen, ırmağın serinini dinlesen evet burası Bimarhane dersin, TDK'yı falan takmaz, o adı değiştirmeyi asla düşünmezsin.Tımarhane sözcüğünün hiç yakışmayacağı, yakıştırılamayacağı bir mekân. İnsanın içinde dans edesi geliyor:)

      Sil
    3. Şimdi senin de, ayrıca Ahmet Haşim' in de uyarısıyla daha net algıladım olayı. Ah dediğin gibi bir de orayı görsem -ki Edirne gezisinde bize böyle bir yer şifahane olarak tanıtılmış ve gezdirilmişti- aynı yazdıkların gibi hissederdim eminim. :)
      Kelimelerin kullanımı ne kadar önemli işte bir kez daha görmüş olduk hep beraber. :T

      Sil
  2. Kelimeyi biliyordum, kpss sağolsun. Bu kadar bilgiyle yarışmalara katılsam iyi olur, tvde izlerken çoğu soruyu biliyorum. 😅

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Duygu Emanet,
      Gerçekten de katılmayı düşünmelisin bence :) :T

      Sil
  3. Bu kelimeyi ilk defa duydum Momentos. Sayende :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yaşamdan Yazılar,
      Buraneros önermeseydi benim de pek bilgim dahilinde değildi açıkçası :D

      Sil
  4. Bîmarhane kelimesine öztürkçecilik akımından önce yazılmış eserlerde rastlardık. TDK uzun süre bu akımın en önde gelen savaşçısı oldu, şimdi o hız azaldı galiba, ama dilimize olan da oldu.. Ben kelimenin anlamını akıl hastalarının kaldığı, daha doğrusu kapatıldığı Tımarhane olarak değil de, daha çok uzun süre bakım gerektiren düşkünce hastaların kaldığı bir nevi bugünün bakımevleri, ya da düşkünler evi gibi anladım hep okuduğum metinlerde. Hastahane karşılığı olarak Şifahene, Darüşşifa gibi kelimeler daha revaçta gibi idi kanımca. Sonradan Sayrılarevi, Hastayurdu gibi kelimeler üretilip tedavüle sürülmüşse de Hastahane, -Hastane haline getirilerek biraz yamultulmuş olsa da- kullanılmaya devam etti. Akıl veya Ruh Hastalıkları hastaneleri de gittikçe sayıları azalıp modern hastanelerin içinde kaybolarak göz önünden uzaklaşsa da halk arasında Tımarhane kelimesi hâlen kullanımdadır diye düşünüyorum, ''deli'' sıfatı akıl veya ''ruh hastası'' sıfatına dönüştükçe (hatta bu sıfat bile artık hemen hemen kullanımdan çıkmak üzeredir) bu kelimenin de unutulacağı inancındayım. Eski kelimeleri naftalin kokulu anneanne sandığından çıkarır gibi gözümüzün önüne getirmeniz ve o zamanları hatırlatmanız çok değerli bir çaba. Elinize sağlık..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ahmet Haşim,
      Hoş geldiniz. Haklısınız TDK neyin savaşını veriyor anlaşılmış değil. Şu son günlerde yine bazı kelimelerde değişikliklere gidilmiş. "Unvan - Ünvan" gibi. Bîmarhaneyi detaylı açıkladığınız için teşekkür ederim, görünen o ki, benim bilgilerine ulaştığım sayfa o kadar yeterli olmamış, eh işin içinde TDK da olmayınca biraz eksik bir çalışmayı tamamlamış oldunuz. :A
      Değerli yorumunuz ve ziyaretiniz için kalpten teşekkür ederim.
      Sağlıcakla kalınız.

      Sil
  5. Merhabalar. Ben hastahane değil de doğru yazılışının hastane olduğunu biliyorum :) tdk öyle söylüyor yanılmıyorsam:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Myvslr,
      Yok doğru biliyorsunuz, açıklamada yazdığım gibi bu kelimenin bilgileri TDK' dan değil, bir başka sayfadan olduğu için olduğu gibi buraya aktardım sadece. :) :T
      Çok teşekkür ederim yorumunuza.

      Sil
  6. Bilmiyordum, Buraneros'a ve sana teşekkürler Momentos 😍

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sevgili Yıldız,
      Çok teşekkür ederim yorumunla katılımına.. :) :F
      Sevgiler benden <3

      Sil
  7. Kelime kökenini bilmek kelimeyi anlamlı kılıyor gerçekten. İlk kez gördüm bu kelimeyi. Teşekkürler :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sevgili İlkay,
      Kelime kökenleri konusunda haklısın. Bazen sözlük açıklamaları net olamıyor bir tek o konuda sıkıntı yaşadık bu kelimede. :)
      Katılımın ve yorumun için çok teşekkürler, :F

      Sil
  8. Kelimelerle oyun oynamak çok güzel... Altını deşince çok farklı anlamlar çıkabiliyor. Yine bir kelimenin yolculuğuna çıkmış olduk sayenizde...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sevgili Ebemkuşağı,
      Gerçekten de kelime başlı başına bir derinlik. Buna devam ettiğimiz için şanslıyız :) :A :F

      Sil
  9. Bimarhane kelimesiyle ilk tanışmam Amasya hakkında araştırma yaparken olmuştu. Bir kaç yıl önce Amasya'ya gittiğimizde ilk uğradığımız tarihi mekanlardan biri Sabuncuoğlu Şerefeddin Tıp ve Cerrahi Tarihi - Bimarhane ( Darüşşifa ) Müzesi'ydi. Bildiğim kadarıyla İlhanlı Dönemi'nden günümüze kalan tek esermiş. 14. yüzyılda yapılmış Bimarhane ve Anadolu'da müzik ve su sesiyle tedavi yapılan ilk hastane olarak biliniyormuş.
    Amasya tarafına gidecek olanlara kesinlikle Bimarhane'yi görmelerini tavsiye ediyorum. Eminim, etkileyici tarihsel yapının ön cephesindeki muazzam işlenmiş sanatsal dokunuşlara hayran kalacaklardır.
    Sezer Hanım, paylaşım için size ve bu kelimeyi öneren Sayın Buraneros'a çok teşekkür ediyorum. Mutlu günleriniz olsun.:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sevgili Nazlı,
      Ne hoş bir detay açıklama, çok memnun oldum. İnternetten araştırıp fotolarına bakacağım şimdi.
      Ben de çok teşekkür ederim, bu güzel katkı için. :A :F
      Sevgiler, :)

      Sil
  10. Hiç bilmediğim, duymadığım bir kelime:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sevgili Kitapkesfi,
      Kelime dağarcığına hoş geldi o zaman "bîmarhane" :) :F

      Sil
  11. Merhabalar.
    Durup dururken hızlıca biri bana bu kelimeyi sorsa ve ne anlama geldiğini söyle deseydi, inanın cevap veremezdim. Çünkü gerçekten anlamını bilmiyordum, ya da unutmuş olabilirim. Çünkü günümüzde öyle sık kullanılan bir kelime değil. Ancak iki kelimden mürekkep bir kelime olunca biraz düşündükten sonra anlamına yakın bir şeyler söyleyebilirdim. (Mürekkep kelimesi tavsiye olunur)

    Kelimelerle ilgili bizi bilgilendirdiğiniz , aydınlattığınız ve hatırlattığınız için çok teşekkür ederim.
    Sağlıcakla ve esen kalın.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Recep Altun, hoş geldiniz..
      Bazı kelimelere mesafemiz oluşuyor çeşitli sebeplerden haklısınız. Hane kelimesini zihinde açıklarken, ortağı bimar kelimesi bizi uğraştırabiliyor.
      Mürekkep kelimesini hemen kaydettim, haftaya yayına alacağım. Çok teşekkür ederim, yorumlarınız, katkılarınız için.
      Saygılar,

      Sil
  12. Merhabalar.
    Size hep söyleyim söyleyim diyorum ve her defasında unutuyorum. Bilmem haberiniz ya da bilginiz var mı? Ankara'da Ankara kalesi civarında "Kelime Müzesi" açıldı. Hastalıklardan dolayı gezmek fırsat olmadı. Şu anda da memleketteyim. İnşAllah Ankara'ya döndüğüm de ilk fırsatta kelime müzesini gezip fotoğrafları sizinle paylaşırım.
    Selam ve saygılarımla.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ah Recep bey, biliyorum ve instagramdan ilgiyle takip ediyorum. Bu şimdiye kadar yapılmış-hazırlanmış en güzel müze 'kelimelerle ilgili'. Bir Ankara ziyareti tasarlarsam mutlaka ilk ziyaretlerimden biri olacak. Sizin hazırlayacağınız yazıyı da sabırsızlıkla bekliyor olacağım.
      Çok teşekkür ederim ve size de memleketinizde sağlıkla, keyifle geçireceğiniz günler diliyorum. :A

      Sil
  13. Bilmediğim bir kelimeydi artık biliyorum:) Teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Turgay Aksoy hoş geldiniz,
      Kelime dağarcığına kattıklarınızla keyifli bir hafta sonu diliyorum. :) :F

      Sil
  14. Bu halini duymamıştım :)

    YanıtlaSil
  15. Çok okuyan bilir:) Zira eski romanlarda geçerdi:)
    Teşekkürler, sevgiler Sezer Hanım...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok doğru Klio'nun Şarkısı,
      Kitaplarda kayıtlı ne de olsa bir çok eski kelime :)
      Ben teşekkür ederim yorumunuzla katılımınıza.
      Sevgiler, :F

      Sil
  16. Kelimeyi duymuştum. :) Şarkı seçimi mükemmel.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. dövüşürken hanımefendi değilim,
      Çok teşekkür ederim :) :F

      Sil

{ಠ,ಠ}
|)__)
-”-”-


Dikkat Spama düşen yorumlar denetimden geçerek yayınlanacaktır.

:)

;)

:D

:(

=(

:@

:X

:O

:P

:F

:Y

:A

<3


:T

:H