BİR KELİME = ZIVANA

Zıvana : (Farsça) 1. (isim) İki ucu açık küçük boru.

      "Gerçi kiriş, kenet, zıvana bilinen yapı ögeleridir." - Doğan Kuban

2. (isim) Bir kilit dilinin yerleşmesi için açılmış delik.

3. (isim) Pipo veya sigara ağızlığının sap bölümü.

********

Birleşik Fiil veya Kalıp Söz olarak kullanımı :

(Birini) zıvanadan çıkarmak : Sinirlendirmek, öfkelendirmek.

      "Herhangi bir hastada aldığı tedbirlere rağmen beklediği sonucun doğmaması onu zıvanadan çıkarırdı." - Attilâ İlhan

Zıvanadan çıkmak : 1. Çok sinirlenmek, öfkelenmek.

      "Dürdane Hanım'ın aşkı seni zıvanadan büsbütün çıkarmış." - Hüseyin Rahmi Gürpınar

2. Aklını yitirmek, çılgın gibi davranmak.

      "Kaç zamandır zaten bir acayipleşen oğlanın artık adamakıllı zıvanadan çıktığına hükmediyorlardı." - Haldun Taner

3. Denetlenemez duruma gelmek.

      "Bu iş zıvanadan çıktı."

*********

Kelimenin Kökeni :

Farsça zabāne veya zubāne زبانه  "dil gibi olan her nesne" sözcüğünden alıntıdır. Sözcük, Farsça zabān veya zubān زبان  "dil" sözcüğünden türetilmiştir.

{ಠ,ಠ}

 |)__) 

-”-”-

not: gif, icegif.com dan alıntıdır.

BİR KELİME = ZERK

Zerk : (isim, Arapça) Vücuda şırınga ile sıvı verme işi; iç itme, iç itim.

"Öldükten sonra, bulduğu kırk ilacın damarlarına zerk edilmesini vasiyet etmiş." - Cemil Meriç

Birleşik fiil olarak kullanımı :

Zerk etmek : Sıvıyı şırınga vb. ile vücuda vermek; iç itmek.

Kelime kökeni :

Arapça zrḳ kökünden gelen zarḳ, 1. alaca gri-mavi renkte olma, gözünü belertme, 2. mızrak batırma sözcüğünden alıntıdır.

{ಠ,ಠ}

 |)__) 

-”-”-

not: Görsel, internethaber.com dan alıntıdır.

BİR KELİME = ZÜRRİYET

Zürriyet : (Arapça) 1. (isim) Döl, soy sop, sulp.

"Avrupalılar yeni kıtaya insan zürriyetini de taşımıştı." - J.M. Robert

2. (isim) Çocuk.

Kelimenin kökeni : 

Arapça ḏrr kökünden gelen ḏurriyyat "tohum, bir kişinin soyundan gelenler" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça ḏarra "saçtı, tohum attı" fiilinin mastarıdır.

{ಠ,ಠ}

 |)__) 

-”-”-

not: kullanılan gif, gifer.com' dan alıntıdır.

BİR KELİME = ZUHUR

Zuhur : (isim, eskimiş, Arapça) Ortaya çıkma, görünme, belirme, baş gösterme, meydana çıkma.

"Meclis azaları meyanından aykırı bir takım prensiplere temayül gösterenler zuhura başlamıştı." - 

M. Kemâl ATATÜRK

Kelimenin birleşik fiil olarak kullanımı da aşağıdaki gibidir:

 

Zuhur etmek : Ortaya çıkmak, görünmek, belirmek.

"Hünerlerinizin inceliklerini, güzelliklerini anlamak için mütehassıslar zuhur etti." - Ahmet Hikmet Müftüoğlu

Kelime kökeni :

Arapça ẓhr kökünden gelen ẓuhūr 1. belirme, görünme, 2. görüntü, parıltı, gösteriş sözcüğünden alıntıdır.

Tarihte En Eski İlk Yazılı Kaynak :

Dede Korkut Kitabı (1400 yılından önce) : "Bu oğlan zuhur edeli Dirse Hanuñ nazarı bize eksük oldu."

{ಠ,ಠ}

 |)__) 

-”-”-

not: kullanılan gif, gifer.com' dan alıntıdır.

BİR KELİME = ZAVİYE

Zaviye : (Arapça) 1. (isim) Köşe.

"Dipteki zaviyeden içeriye doğru veranda şeklinde bir girinti yapıp salonun cumba köşesine dayanır." - Halit Fahri Ozansoy

2. (isim, din bilgisi) Küçük tekke.

3. (isim, mecaz) Anlayış, görüş, bakış açısı.

"Herkes etrafındakilere hususi bir zaviyeden, sırf kendi görüşüyle bakıyor." - Hüseyin Cahit Yalçın

4. (isim, matematik) Açı.

~ ~ ~ ~ ~

Kelime Kökeni

Arapça zwy kökünden gelen zāwiya,  köşe, açı, ibadet için çekilinen köşe sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük zawā , "katladı, kırdı, bir şeyi gizledi" fiilinin fail dişil (müennes, feminine) halidir.

(Kelimenin etimoloji sayfasından alıntıladığım açıklaması.)

{ಠ,ಠ}

 |)__) 

-”-”-

not: gif, gifer.com' dan alıntıdır.​

BİR KELİME = ZİNCİFRE

Zincifre : (Arapça) 1. (isim, kimya) Kırmızı renkli doğal cıva, sülfür.

2. (isim) Kırmızı kurşun oksidin veya sülüğenin eski adı.

"Türkiye' de İzmir' in Tire, Ödemiş ve Karaburun ilçeleri, Uşak, Kastamonu ve Konya' da zincifre yatakları bulunur."

Kelime, blogger dövüşürken hanımefendi değilim tarafından önerildi. Kendisine katkısından dolayı teşekkür ederim.

{ಠ,ಠ}

 |)__) 

-”-”-

not: gif, tenor.com dan alıntıdır.

BİR KELİME = ZEVAL

Zeval : (Arapça) 1. (isim) Yok olma, yok edilme.

"Bir yıldızın zevalini gördük de böylece

Ya Rab dedik nedir bu muamması hilkatin."

Yahya Kemal

2. (isim) Suç, kabahat, sorumluluk.

"Bu kadar zeval bir kediye yüklenmez."

3. (isim) Bozulma.

"Bu yiyeceklerin hepsini yiyin de zeval olmasın."

4. (isim) Öğle.

"Güneş zeval noktasına yaklaşmış." Ömer Seyfeddin

Kelimenin, Atasözü, deyim ve birleşik fiil olarak kullanımları aşağıdaki gibidir: 

Zeval bulmak : Bozulup yok olmak, çökmek.

Zevale ermek :  Zeval bulmak.

Zevale yüz tutmak : Bozulmaya, alçalmaya, yok olmaya başlamak.

(birine) Zevali olmak : Zararı olmak, zararı dokunmak.

Zeval vermemek : Yok etmemek, sona erdirmemek.

Birleşik kelime olarak kullanımı da aşağıdaki gibidir:

Zeval vakti : Öğle vakti.

{ಠ,ಠ}

 |)_) 

-”-”-

not: görsel Yandexten alıntıdır.

BİR KELİME = ZİYAN

Ziyân : (isim, Farsça) Zarar.

"Ziyânımız, ölçülere sığmayacak kadar büyüktür." - Ruşen Eşref Ünaydın

Kelimenin birleşik fiil-kelime ve deyim şeklinde kullanımları da aşağıda mevcuttur:

Ziyân etmek : Yersiz, boş yere harcamak, zarara uğratmak.

 Ziyânı yok : Özür dileyenlere karşılık olarak bağışlandığını, olayın pek önemli olmadığını bildirmek için söylenen söz.

Ziyân olmak : Boşuna harcanmak, zarar görmek.

Ziyân zebil olmak : (halk ağzında) Boşuna, boş yere harcanmak.

Akıllara ziyân : Akla zarar.

Akla ziyân : 1. (ünlem) Akla zarar.

"Hele yabancı dil eğitimi yapan okulların sayısı, akla ziyân!" - Attilâ İlhan

2. (sıfat) Şaşırtan.

"İki ayrı koltuk takımının birden nasıl yerleştirilebileceği sorusu akla ziyândı." - Elif Şafak

{ಠ,ಠ}

|)__) 

-”-”-

not: kullanılan gif buradan alıntıdır.

BİR KELİME = ZEVAHİR

Zevahir : (isim, Arapça) Görünüm.

"Hadi aleme karşı zevahiri topla."

Birleşik fiil şeklinde kullanılışı da aşağıdaki gibidir:

Zevahiri kurtarmak : Görünüşü kurtarmak.

"Öyle yapmakla beraber zevahiri kurtarıyor, konuşuyor, gülüşüyordum." - Refik Halit Karay

{ಠ,ಠ}

|)__) 

-”-”-

not: gif buradan alıntıdır.