BİR KELİME = NÜMAYİŞ

Nümayiş : (isim, eskimiş, Farsça) ► Gösteri.

      "Darülfünun gençleri İstanbul'da büyük bir nümayiş yapmışlardı." - Falih Rıfkı Atay

👇

► Gösteri :

1. (isim) İlgi, dikkat çekmek için bir topluluk önünde gösterilen beceri veya oyun.

      Uçakların uçuş gösterileri.

2. (isim) Bir istek veya karşı görüşün, halkın ilgisini çekecek biçimde topluca ve açıkça yapılması; nümayiş.

3. (isim) Sinema veya tiyatroda film, oyun gösterme işi.

      Sinematekte film gösterileri başladı.

4. (isim) Genellikle şarkı, dans vb.nin yer aldığı eğlence; şov.

5. (isim) Birinin, bir topluluğun kendi duygusunu gösteren sözü veya davranışı, tezahüratı.

* * * * *

Kelime Kökeni:

Farsça numāyiş نمايش  "gösterme, gösteri, gösteriş" sözcüğünden alıntıdır. Sözcük, Farsça numūdan, numā- نمودن, نما  "göstermek, görünmek" fiilinden +iş sonekiyle türetilmiştir. Bu sözcük Orta Farsça (Pehlevice veya Partça) aynı anlama gelen nmūdan, nmāy- fiilinden evrilmiştir.

{ಠ,ಠ}

 |)__) 

-”-”-

not: görsel, www.bbc.com dan alıntıdır.

BİR KELİME = YAKİNEN

Yakinen : (zarf, Arapça) Kesin olarak.

      "Hatta yakinen biliyorlardı ki öyle ufaktan bir aileye mensup değildi." - Refik Halit Karay

* * * * *

Kelime Kökeni :

Arapça yaḳīnan يقينً  "mutlak surette, kesin olarak" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça yḳn kökünden gelen yaḳīn يقين  "kesin olma, herhangi bir akıl yürütme gerektirmeksizin bilinme" sözcüğünün zarfıdır. Bu sözcük, yaḳn يقن  "kesinlikle bilme, kesin olma" sözcüğünden türetilmiştir.

Yakin : (Arapça) 1. (isim, eskimiş) Sağlam, kesin bilgi.

2. (isim, eskimiş) Bir şeyi iyice, kesinlikle bilme.

* * * *

Dipnot : Yakinen sözcüğünü, "yakından" kelimesinin eski ve daha ağdalı hali sanabiliriz ki ben de öyle düşünüyordum. "Hamili kart yakinimdir" gibi farklı/yanlış kullanımlar da bunu körüklemiş olabilir. Ekşi Sözlük' te şöyle bir açıklama gördüm: "Hâmil-i kart yakînimdir" olan cümle kalıp olarak, Osmanlı'nın son dönemlerinde bürokraside icat edilmiş ve çok kullanılmıştır. Dolayısıyla halk ağzıyla değil saray ağzıyla konuşulur ve yazılırdı o zamanlar.

{ಠ,ಠ}

 |)__) 

-”-”-

not: gif, tenor.com dan alıntıdır.

BİR KELİME = KERTERİZ

Kerteriz : (Rumca)

1. (isim, denizcilik) Bir yerin nerede bulunduğunu pusula ile ölçme.

2. (isim) Balıkçıların denizde sığlıkları belirlemek için kullandıkları işaretlerin bütünü.

* * * * *

Birleşik Kelime kullanımı :

Kerteriz noktası : (isim, denizcilik) Geminin bulunduğu yeri anlamak için kerteriz almaya yarayan fener kulesi, duba, şamandıra vb.nin harita üzerindeki yeri.

* * * * *

Birleşik Fiil veya Kalıp Söz olarak kullanımı :

Kerteriz almak (veya etmek) : Bir yerin hangi yönde veya geminin nerede bulunduğunu pusula ile ölçmek.

"Uzakta, sancak tarafında, kerteriz ettiğimiz fenerin ışığı bir yanıp bir sönüyor." - Zeyyat Selimoğlu

* * * * *

Kelimenin Kökeni :

Yeni Yunanca kartárizo καρτάριζο  "pusulanın 32'de bir bölümlerine göre yön tayin etmek" fiilinden alıntıdır. Yunanca fiil Venedikçe aynı anlama gelen yazılı örneği bulunmayan *quartarisàr sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Venedikçe quarta "kerte" sözcüğünden türetilmiştir. 

Kerte : İtalyanca quarta "1. çeyrek, 2. pusula kadranının 1/16 dilimini belirtmek için kullanılan söz" sözcüğünden alıntıdır. İtalyanca sözcük Latince quartus "çeyrek" sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Latince quatuor, quatr- "dört" sözcüğünden türetilmiştir.

Kelime, Sevgili Mindmills' in sayfasından yayına alınmıştır. Katkılarına teşekkürlerimle,

{ಠ,ಠ}

 |)__) 

-”-”-

not: görsel, eastmarine.com.tr den alınmıştır.