Kerteriz : (Rumca)
1. (isim, denizcilik) Bir yerin nerede bulunduğunu pusula ile ölçme.
2. (isim) Balıkçıların denizde sığlıkları belirlemek için kullandıkları işaretlerin bütünü.
* * * * *
Birleşik Kelime kullanımı :
Kerteriz noktası : (isim, denizcilik) Geminin bulunduğu yeri anlamak için kerteriz almaya yarayan fener kulesi, duba, şamandıra vb.nin harita üzerindeki yeri.
* * * * *
Birleşik Fiil veya Kalıp Söz olarak kullanımı :
Kerteriz almak (veya etmek) : Bir yerin hangi yönde veya geminin nerede bulunduğunu pusula ile ölçmek.
"Uzakta, sancak tarafında, kerteriz ettiğimiz fenerin ışığı bir yanıp bir sönüyor." - Zeyyat Selimoğlu
* * * * *
Kelimenin Kökeni :
Yeni Yunanca kartárizo καρτάριζο "pusulanın 32'de bir bölümlerine göre yön tayin etmek" fiilinden alıntıdır. Yunanca fiil Venedikçe aynı anlama gelen yazılı örneği bulunmayan *quartarisàr sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Venedikçe quarta "kerte" sözcüğünden türetilmiştir.
Kerte : İtalyanca quarta "1. çeyrek, 2. pusula kadranının 1/16 dilimini belirtmek için kullanılan söz" sözcüğünden alıntıdır. İtalyanca sözcük Latince quartus "çeyrek" sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Latince quatuor, quatr- "dört" sözcüğünden türetilmiştir.
Kelime, Sevgili Mindmills' in sayfasından yayına alınmıştır. Katkılarına teşekkürlerimle,
{ಠ,ಠ}
|)__)
-”-”-
not: görsel, eastmarine.com.tr den alınmıştır.
Merhabalar.
YanıtlaSilBu haftaki kelimeniz KERTERİZ'i hiç duymadım. Sadece bu kelimenin KERTE'ye kadar olan kısmı kulağıma aşinadır. Onun anlamı da işaret için yapılmış çentik, iz anlamına geliyor. Aynı zamanda, son hadde anlamında da kullanılıyor. Bunu Reşat Nuri Güntekin'den bir cümle ile örneklendirmek gerekirse: "...Bu öldürme sözünü mübalağanın son kertesi olarak kullanmıştım..."
Kerte kelimesi, aynı zamanda ateşli silahlarda silahı kurma sırasında bazı parçaları tutmak üzere yapılmış kertiklerden her biri anlamında da kullanılıyormuş. Ben de bilmiyordum.
Kerteriz kelimesinin denizcilerimiz ve balıkçılarımız tarafından hala kullanılıp kullanılmadığını da merak ettim şimdi.
Bu haftada tüm detayları ile birlikte sayenizde güzel bir kelime daha öğrenerek hafızamıza kaydettik. Emeğinize ve gönlünüze sağlıklar olsun.
Selam ve saygılarımla.
Recep Bey hoş geldiniz,
SilGüzel bir yere işaret etmişsiniz yorumda "kerte" yi açıklayarak. Kelime kökeninin, kerte sözcüğüne dayandığını ve oradaki açıklamaları yayına almış, TDK' na bakıp, anlamını aktarmadım. Bu yüzden bu açıklayıcı bilgilere ve örnek cümleye teşekkür ederim.
Ben de Aydın Boysan' dan bir cümle örnek vereyim: "Biz proje ve kontrol görevlileri hatta müteahhit, hepimiz birden tozutma kertesine vardık."
Sanırım bu söylemesi hoş kelime, halâ kullanılmakta.
Ziyaretiniz ve desteğinize teşekkürler.
Saygılar, hürmetler benden.
Br ara yat kaptanlığı kursuna gitmiştim, en zorlandığım konuydu kerteriz alma. Kardeşim uzak yol kaptanı, ona sormuştum, "okulda öğrendik ama şimdi kullanmıyoruz her şey otomatik hesaplanıyor" demişti. Paylaşımınız için teşekkürler, beni o kabus dolu hesaplama günlerine götürdü :)
YanıtlaSildenizinşarkısı,
SilAh ne kadar güzel :Y benim de ilgi alanımda denizle ilgili her şey. :)
Her aletin otomatiğe bağlanması aslında sizin gibi sınava girip ter dökenlerin değerini artırıyor. Alkışlıyorum sizi :Y :) :F
Yaşamın Kerteriz Defterinden diye bir kitap okumuştum. Kerterizi bir defter türü sanıyordum:)) anlamı ve kökeni güzelmiş..
YanıtlaSiltosbağa günlüğü,
SilBen de bu kitabı hiç duymamıştım, karşılıklı bilgi alışverişi yapmış olduk, ne güzel. :) :A
Bunu bilmiyordum, denizcilik hikayelerinde geçiyordur belki de okuyup unutmuşumdur. :)
YanıtlaSilduygu özkan,
SilHaklısın, özellikle o tür kitaplarda rastlamışsındır. :T :)
sevdiğim hatta günlük hayatta nedense oldukça kullandığım bir kelime..kerteriz almak olarak özellikle..kendimi hayat yolculuğumda bu dalgalı sonsuz denizin ortasında güvende hissetme ve bilme ihtiyacı belki..bilemedim :)
YanıtlaSilkumçocuk,
SilHayatımızın dalgalı, (hatta tsunamili) bir denizde yaşandığı konusunda sonuna kadar katılıyorum size. :T
Aa ne hoş bir sürpriz var burada! Tam ben bunu çok kullanırım diye yazıyordum ki yazının sonunda ne göreyim? :) Teşekkürler sevgili Momentos. İstanbul'un delirmiş havası ve kocakarı soğuklarından sıcacık selamlar sevgiler xx
YanıtlaSilSevgili Mindmills merhaba,
YanıtlaSilBloğunuzda kelimeyi okudum, hatta yorum yazmak için harekete geçtim ama o gün yorum kısmında neden olduğunu bilmediğim bir problem yaşadım ve yazamadım. Ben de teşekkür ederim :A :)
İzmir' de bugün güneşi olmasına rağmen keskin soğuğuyla günü yaşatıyor.
Gelecek güzel günlere, baharlara :F
:) Biliyordum ama biraz da detaylandırmış oıldım, elinize sağlık efenim.
YanıtlaSildövüşürken hanımefendi değilim,
SilYorumun, ziyaretin için teşekkür ederim. :) :F