Fağfûr : (Farsça) 1. (isim) Çin imparatorlarına verilen ünvan.
2. (isim) Çin' de yapılmış kâse, tabak, vazo vb. porselen eşya.
Birleşik kelime olarak kullanımı da mevcuttur :
Kâseifağfûr : (isim, Farsça) Çin porseleninden yapılmış çanak.
"Bir dokun bin â işit kâse-i fağfûrdan.." - Şair Ali Efendi
(Bu kelime blogger KuyruksuzKedi tarafından önerilmiştir. Katkılarından dolayı kendisine teşekkür ederim.)
|)__)
-”-”-
İlkaycığım günaydın :)
YanıtlaSilGüzel güneşli bir güne uyandık, ne iyi. Kulağının bir ucunda durur bu kelime, bir gün birileri bir yerde telaffuz eder ya da bir bilgi yarışmasında geçerse hatırlarsın eminim :)
Ben de şu anda senin önerdiğin "yürüyen şato" yu izliyorum nasıl güzel başladı, içim eridi. Çok teşekkürler <3
Kelimeyi muhtemelen duymuşumdur ama yer etmemiş demek:) Fakat müzik, tıkladım ve dedim tamam Farid Farjad bu, sonra baktım değilmiş, ama olsun müzik kulağım var demek ki, coğrafyayı bilmişim:)
YanıtlaSilVe podcast!
Muh-te-şem... di:)
Başındaki açıklama çok sıcaktı öncelikle, samimiydi. Açıklama olmasa ben şöyle bir yorum yazacaktım muhtemelen: Öykünün karakterlerine can katmış sesdeki -seçilmiş- ton:) Masal tadında dinledim, hatta büyüklere masal tadında, takipçi için çok keyifliydi kesinlikle. "Bu anlatıcının özgüveni yüksek, kasılmadığı gibi dinleyicisine samimiyetini hissettirmiş ve güvenini kazanmış," da dedim, objektif bir eleştirmen gömleğimi giyerek:)
Sevgili Buraneros,
SilKelimeyi aslında bir bir şiirin iki kıtasından önerdi KuyruksuzKedim, devamı da gelecek yani. :)
Müzik, evet aynı coğrafyadan insanlar. Homayounfar' ın bir bestesi daha var ki başka bir yayına saklıyorum (saklamak ne demekse :) )
Çekinerek yayınladım ama iyi oldu diyorsanız benim için de tamamdır. Bundan sonraki bir kaç yayında "bariton Hasan" modundaydım çünkü :)
Evet objektif olduğunuza inanıyorum.
O yüzden kalpten teşekkürlerimle efenim :)
Çok beğendim <3 :)
YanıtlaSil“Neşve tahsil ettiğin sagar da senden gamlıdır,
YanıtlaSilBir dokun bin âh işit kâse-i fağfurdan…”
Şair Ali Efendi
Momentoscum paylaştığın cümleyi dün okul müdürümüz kullandı ben de merak edip araştırınca Şair Ali Efendi'nin yukarıdaki beyiti çıktı karşıma. Anlamı "Neşe umduğun şarap kadehi senden dertlidir/ Bir dokun bin âh işit Çin porseleni kaseden" imiş. Eskiden Osmanlı'da şarap Çin porseleni den özel kaselerden içilirmiş ve o porselenlere dokununca bir ses çıkarmış, şair de ona gönderme yapmış. Öğrenir öğrenmez sana göndermek geldi içimden :) Paylaştığın için çok teşekkürler <3
KuyruksuzKedim,
SilNe iyi ettin :) renk kattın. "neşve" tdk da yok ama başka yerlerden bulup yazıcam, bir de "sagar" kelimesini de ekleyeceğim. Şiirin anlamını çözmüştüm ve hoşuma da gitti. Kasifağfur kelimesi tanıdıktı benim için zaten.
Katkın için ben teşekkür ederim canım <3
Sözlük, kelimenin Farsçada şöyle bir dönüşümle geldiğini söylüyor.
YanıtlaSil>> pūr-i faġ (putun oğlu) >> faġ-pūr >> faġfūr
Çin hükümdarlarına bu ismin verilmesi ile "putun oğlu" arasında bir anlam ilgisi mutlaka vardır.
Beni bu kısmı çok ilgilendirmiyor. Porselen anlamı yani kâse, kadeh gibi anlamlar etrafında Divan şiirinde oluşturulan anlam zenginliği daha ilgi çekici.
Çin fağfurlarının içi dolu olunca çok güzel ve uzun süre sesi çıkarmış. Bundan dolayı şiirde şairin (aslında âşıkın) dertli gönlüne benzetilmiştir. Yukarıdaki beyit de bunu örnekler zaten. Bir dokunursunuz ve binlerce (uzun süre) ah işitirsiniz. Gönlü boş olan insanın derdinin olmaması gibi içi boş fağfurun da sesi çıkmaz.
Yine kolay kırılan bir nesne oluşu yönüyle de âşıkın gönlüne benzer. Çok önemli bir özellik de kâseifağfurun içine zehir konulunca çatlayıp kırılmasıdır. İçine zehir koyulan fağfur nasıl paramparça oluyorsa düşmanların kem sözlerinden veya sevgilinin kırıcı sözlerinden dolayı da âşıkın gönlü paramparça olmaktadır. Üstelik sevgili, paramparça ettiği bu kadehi (gönlü) bir yarım tebessümle olsun tamire yanaşmaz.
Çin fağfurları ince süslemeleri ile ünlüdür. Hem süsleme hem de şekil yönüyle sevgiliye ve sevgilinin vücuduna benzetilir. Hatta şair işi daha ileriye götürüp, ölünce toprağından kâse / kadeh yapılmasını ister. Bu kadehin üzerine de sevgilinin güzelliğinin işlenmesini talep eder.
Şair muhayyilesinde kelimeler oradan oraya binlerce anlama dönüşür durur. Bugün alıcısı kalmayan Divan şiirindeki bu inceliği sanırım bir daha yakalamamız mümkün olmayacak.
Bu yorumdan güzel bir yazı çıkar bence. Üzerinde biraz daha çalışıp birkaç beyitle örnekleyip bir yazıya dönüştüreyim fırsat bulursam bunu. Bulamazsam da sağlık olsun. :))
Bir Edip,
SilOff diyorum bu satırlar karşısında :) Putun oğlu kısmı ayrıca bana çok ilgi çekici geldi.
Divan şiiri gerçekten dediğiniz gibi içinde çok incelik saklayan, çözülmesi zevkli bilmeceler gibi. Edebiyat derslerini hatırladım birden, rahmet olsun canına Tijen hocamın, ne yumuşak sesle anlatırdı bunları.
Evet siz çok iyi yazarsınız bunu, bize de gelip okumak ve yorumla katılmak kalır.
Elleriniz dert görmesin bu bilgi dolu yorum için. :)
Lise yıllarında bu Farsça kelimelerden nefret ederdim. Mrs. Kedi'nin nereden aklına geldi bu kelime derken yorumlarda cevabımı aldım. İlginç olan divan edebiyatında bolca şarap ve bazı tuhaf ilişkilerden bahsedilmesi. Her zaman derim, dinler sanki fakirlere gönderilmiş sadece:)
YanıtlaSilKaystros Tyrha,
SilMecburiyetle öğrendiğimiz için sevimsiz geliyordu haklısınız. O yılların ekmeğini yiyoruz şimdi kelimeler tanıdık çıkınca :))
Edebiyatla sarmalanınca daha kabul edilebilir olduğunu düşünmüş olabilir yazanlar ya da aşktan deli "divane" olduklarından bu sihirli kelimelerle örttüklerini de sanmış olabilirler :)
ben de hiç duymamıştım ama okunması da çok zor ya çin imparatoru demek bile daha kolay :)
YanıtlaSilSevKoz,
Silİlahi, çok güldürdün beni.. haklısın :)
Duymadığım kelimelerden:) Ancak aklımda sanki yer etmeyecek gibi, çünkü pek kullanım yeri yok gibi:) Müzik harika:)
YanıtlaSilSzgnBsl,
SilEvet sadece bu kelimeyi bence çok nadir de duysanız hatırlarsınız gibime geliyor. :) Müziği beğenmenize sevindim. Teşekkürler :)
ilginç bir kelime, incelenirse bir şeyler çıkabilir. :)
YanıtlaSilEntlovin,
SilKesinlikle öyle. Kelimenin kök, ek, uzak - yakın tüm akrabalarını inceliyoruz burda :)
İlk kez duydum, lakin nerede kullanacağız biz bu kelimeyi diye de bir düşünmedim değil.
YanıtlaSilshe is the man,
SilGünlük hayatta kullanım biraz zor gibi. Sadece bilgi olarak bulunması yeterli diye düşünüyorum.
Merhabalar.
YanıtlaSilFağfur kelimesi sadece kulağıma yabancı gelmedi. Ama mahiyeti hakkında hiç bilgim yoktur. Ben de burada öğrendim Fağfuru. Ve Bir Edip'in zengin anlatımlarıyla da akıllarda kalacak bir kelime oldu. Bir Edip'e de buradan teşekkür ederim.
Efendim, sizin de kaleminize, emeğinize ve yüreğinize sağlıklar dilerim. Bizleri bir kelime etrafında toplamayı başardığınız için.
Selam ve saygılarımla.
Recep Altun,
SilDile oldukça yabancılaşmış bir kelime ama dediğiniz gibi burdaki yorumlarla harmanlanıyor adeta.
İnanır mısınız yayınlara yorumlar, bir kelime serisinde çok faydalı oluyor. Hazırladığım yayından belki çok daha etkin ve açıklayıcı unsurlar taşıyor.
Size, Bir Edip' e ve diğer "bir kelime" serisine ilgi gösteren tüm blogdaşlarıma bu yüzden teşekkürler ediyorum.
çin edebiyat, sinema, diziler, yemekler, giysiler, her şeylerini seviyorum :)
YanıtlaSildeeptone,
SilÇin dilindeki tınılardan çok rahatsız oluyorum :)) gerisi tamamdır.
Kaseifafür ü bir yerde duymuştum ama kullanılmayan kelimeler tabii ☺️
YanıtlaSilDerya, Evet kullanımdan düşmüş bir kelime :)
Sil